Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından 2 yeni kurs yayınlandı. Öğretmen Bilişim Ağı üzerinden yayınlanmaya başlanan Raspberry Pi Uygulamaları ve Projelerle Raspberry Pi isimli kurslardan ÖBA’ya giriş yaparak yararlanabilirsiniz. Kursların başlangıç ve orta seviye için oldukça iyi kurgulanmış ve üretilmiş olduğunu belirtmek isterim. Raspberry Pi’a ilgi duyanlar, hobi ve proje amaçlı ilgilenenler ile başlangıç yapmak isteyen öğretmenler için biçilmiş kaftan.
Okumaya devam et “MEB’den Raspberry Pi Kursları”Kategori: Raspberry Pi
Temel Elektronik Bileşenler
Raspberry Pi gibi bir teknoloji harikasının yeni bir devrimi körüklediğini söyleyebiliriz. Bu devrim isteyen herkesin (en azından meraklı olan) yüksek teknolojiye erişebilmesini ve bu teknolojiyi kullanarak hayallerini gerçekleştirebilmesinin önünü açıyor. Peki, Raspberry Pi nasıl ve neden imal edilmiştir. Bunun basit bir cevabı vardır, kumdan. Bildiğiniz kumsal kumu. Kum silikonun ana maddesidir. İşte bu silikon, Raspberry Pi’ı ve diğer modern platformları, hatta elektronik biliminin kendisini var eden temel maddedir. Bir elektronik devre ağırlıklı olarak silikon kullanılarak üretilen bazı temel bileşenlerden oluşur. Bu başlıkta elektroniği ve Raspberry Pi’ı var eden elektronik bileşenlerin çalışma biçimi ve teknik özellikleri hakkında çok fazla detaya girmeden temel bilgiler vereceğim. Aynı zamanda bu başlıktaki bilgiler Raspberry Pi’ı dış dünya ile konuştururken de bize ışık tutacak. Eğer temel elektrik kanunlarını öğrenebildiyseniz elektronik karmaşık değildir, “güzeldir”, temelleri iyi anlaşıldığında da hızlı bir şekilde ilerleyerek uygulayabilmenize imkân sağlar.
Okumaya devam et “Temel Elektronik Bileşenler”Temel Elektrik Kanunları
Bu başlıkta, elektrik biliminin nicel özellikleri olan direnç, akım ve gerilim kavramları tanıtılarak bu kavramlardan türetilen güç ve enerji kavramları hakkında temel bilgiler verilecek, elektronik bir cihaz olan Raspberry Pi’ın tükettiği elektrik enerjisi temel elektrik kanunları açısından irdelenecektir. Eğer bu kavramlar hakkında bilginiz olduğunu düşüyorsanız bu konuyu atlayabilirsiniz.
Okumaya devam et “Temel Elektrik Kanunları”Raspberry Pi’ı Bir Kablosuz Ağ Erişim Noktasına Dönüştürmek
Dâhili kablosuz ağ adaptörünü kullanarak Raspberry Pi’ı bir kablosuz erişim noktası haline getirebilirsiniz. Bu sayede etraftaki mobil (kablosuz) cihazlarınızdan hem Raspberry Pi’ın kendisine erişebilir hem de Raspberry Pi’ın kablolu ağ bağlantısını internete girmek için kullanabilirsiniz. Raspberry Pi’a kablosuz erişim noktası işlevini kazandırmak için, haricen bir program yüklemeye gerek yoktur. SystemD ile ilgili bölümde de açıklandığı üzere; güncel Linux dağıtımlarında (Raspberry Pi OS dâhil) initd mekanizması yerine SystemD mekanisması tercih edilmeye başlanmıştır. İleride initd tamamen ortadan kalkacak. Raspbian, halen (2019) kısmi olarak initd alt yapısını kullanmaya devam etmektedir. Bu başlıkta SystemD altyapısının iki önemli parçası olan systemd-networkd ve wpa_supplicant servislerini kullanarak Raspberry Pi’ımızı bir kablosuz erişim noktasına dönüştüreceğiz.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’ı Bir Kablosuz Ağ Erişim Noktasına Dönüştürmek”Kablosuz Ağ Cihazlarını Verimli Şekilde Konumlandırmak
En iyi kablosuz sinyal kalitesi için Raspberry Pi veya kablosuz erişim noktasının yerini ayarlamak istiyorsanız anlık olarak link bilgilerini görüntüleyebileceğiniz şöyle bir komut kullanabilirsiniz. Cihazların fiziksel yeri kadar etraflarındaki eşyaları da bir radyo frekans engeli olarak düşünmeli, varsa cihazların antenlerinin yönünü de hesaba katmalısınız:
Okumaya devam et “Kablosuz Ağ Cihazlarını Verimli Şekilde Konumlandırmak”Raspberry Pi’ın Kablosuz Ağ Bağlantısını Otomatik Olarak Yenilemek
Kablosuz bağlantı yapıldıktan sonra çeşitli nedenlerle bağlantı kesilebilir. Örneğin hem Wireless Access Point (Kablosuz erişim noktası) hem de Raspberry Pi’ınız kapsama alanı dışına çıkabilir, kilitlenebilir, etraftaki radyo frekans kirliliği nedeniyle (genellikle çok yakındaki bir elektronik cihazın yarattığı frekans kirliliğine neden olur) kararsızlığa düşüp kablosuz bağlantı kesilebilir. Raspberry Pi’ın adaptöre uyguladığı güç tasarruf modu sırasında, kablosuz adaptör kullanım dışı da kalabilir. Bu durumda; tek bağlantı yöntemi olarak kablosuzu kullanıyorsanız Raspberry Pi’ınıza ağ üzerinden erişemeyeceksiniz demektir.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’ın Kablosuz Ağ Bağlantısını Otomatik Olarak Yenilemek”Harici Kablosuz Ağ Arabirimi ile Ağa/İnternete Bağlanmak
Raspberry Pi’ın kablosuz ağ arabirimi ile ilgili bilgileri görüntülemek için dmesg ve lsusb komutlarının çıktıları incelenebilir. Eğer harici bir USB kablosuz ağ adaptörü kullanıyorsanız bu çıktılardan aygıtın Raspberry Pi OS tarafından tanınıp tanınmadığını görebilirsiniz:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 |
pi@raspberry ~ $ dmesg pi@raspberry ~ $ lsusb Bus 001 Device 004: ID 148f:5370 Ralink Technology, Corp. RT5370 Wireless Adapter Bus 001 Device 003: ID 0424:ec00 Standard Microsystems Corp. SMSC9512/9514 Fast Ethernet Adapter Bus 001 Device 002: ID 0424:9514 Standard Microsystems Corp. Bus 001 Device 001: ID 1d6b:0002 Linux Foundation 2.0 root hub |
Güç Tasarrufu Yapmak
Bu başlıkta, Raspberry Pi’ın taşınabilir güç kaynakları ile çalışması söz konusu olduğunda elde edebileceğiniz güç tasarrufu yaklaşımları kapsamlı olarak ele alınmıştır. Bu yaklaşımlar hem yazılım hem de donanımsal bakış açısı ile ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Raspberry Pi’ın güç tüketimini azaltmak için uygulanabilecek belli başlı yöntemler tartışılmış ve uygulanmıştır. Raspberry Pi’ı batarya gibi sınırlı veya taşınabilir bir güç kaynağı ile besliyorsanız, Raspberry Pi’ın güç tüketimi daha da önem kazanır. Bu durumda ihtiyacınız olan en uygun Raspberry Pi modelini seçmeli ve donanım ve yazılım bileşenlerini en sade hale getirerek ihtiyaç duyulan işlem gücünü en aza indirmelisiniz.
Güç tüketimi bağlamında, ilk olarak taşınabilir güç kaynakları hakkında genel bir bilgi verilmiş ardından HDMI, USB Hub, Wireless gibi donanım arayüzlerinin devre dışı bırakılması ve arka planda çalışan servislerin sadeleştirilmesi gibi birçok yazılımsal işlem ve yapılandırma seçeneği açıklanmıştır.
Okumaya devam et “Güç Tasarrufu Yapmak”Raspberry Pi 3’ün Açılış (Boot) Süreci
Raspberry Pi’ın çalışma sistemini daha iyi anlamak için açılışın nasıl gerçekleştiği hakkında bilgi sahibi olmak faydalı olacaktır. Raspberry Pi bilgisayarı, daha doğrusu BCM283x sistem çipi, sırasıyla dâhili SD kart (SD1), harici SD kart (SD2), GPIO’ya bağlı NAND bellek, SPI arabirimi, USB ve LAN bağlantısı üzerinden açılış yapabilir. Açılış yapılabilecek aygıtları ve sırasını ayarlamanın iki yöntemi vardır. İlki sistem çipinin içindeki küçük bir kaydedicide saklanan OTP (One Time Programming) bit’lerini ayarlamak diğeri ise GPIO22 ve GPIO26 arasındaki pin’leri bir 1 veya 0 çekmek. İkinci yöntemin çalışabilmesi için öncelikle sistem çipi içindeki ilgili OTP bitinin GPIO boot moduna (program_gpio_bootmode) alınması gerekir[1].
Raspberry Pi kullanılmış üniversite projeleri
Yök tez tarama merkezinin sitesinden ulaşılabilen tezlerin kısa bir incelemesini yaptım. Tezlerin kendilerini arama merkezinin sitesinden veya aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz.
Okumaya devam et “Raspberry Pi kullanılmış üniversite projeleri”Donanım Özelliklerini Görüntülemek
Kullanmakta olduğunuz Raspberry Pi sisteminin donanım ve yazılım bilgilerine erişmek isteyebilirsiniz. Bu işi yapmak için /proc dizini birçok faydalı bilgi sunar. Sonraki başlıklarda Raspberry Pi’ın donanım özellikleri hakkındaki detayları nasıl görüntüleyeceğiniz ve yorumlayacağınız hakkında pratik bilgiler yer almaktadır.
Okumaya devam et “Donanım Özelliklerini Görüntülemek”Raspberry Pi Donanımı
Bu bölümde genel olarak Raspberry Pi’ın donanımsal alt yapısını oluşturan donanım bölümleri ve bu bölümlerin teknik özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bu bölüm sayesinde hem Raspberry Pi’ı elektronik uygulamalarınızda kullanırken bilmeniz gereken bazı kritik özellikler hakkında bilgi sahibi olacak hem de temel bilgisayar kavramlarının Raspberry Pi özelinde nasıl yorumlamanız gerektiğini öğreneceksiniz. Bu bölüm özellikle Raspberry Pi ile IOT ve kontrol otomasyon uygulamaları geliştirecek olanlarında mutlaka okuması gereken bir bölüm.
Bu bölümde, BCM283x sistem çipi (SoC) içine yerleştirilmiş olan Raspberry Pi’ın USB hub’ını da içine alan LAN (LAN9514/LAN7515) kontrolörü ile kablosuz ağ kontrolörü olan BCM43438 tanıtılmış, Raspberry Pi’ın USB, işlemci, disk, disk bölüm yapısı ve bellek kullanımı hakkında nasıl bilgi edinilebileceği, bu bilgilerin nasıl yorumlanacağına değinilmiştir. Raspberry Pi’ın donanım ve yazılım alt yapısına dair bilgiler verilirken, elektronik bir kart olarak Raspberry Pi’ın belli başlı arıza durumlarında sorunun teşhisinin nasıl yapılabileceği amaçlanmıştır.
Okumaya devam et “Raspberry Pi Donanımı”Raspberry Pi’ı NAS (Network Attached Storage) ‘a Dönüştürün
Raspberry Pi’ı ağ üzerinden çalışan bir veri depolama cihazına yani NAS’a dönüştürebilirsiniz. NAS (Network Attached Storage), ağ bağlantılı bir sabit disk gibi düşünülebilir. Raspberry Pi ile oluşturacağınız NAS cihazını ister evinizde ister iş yerinizde bir depolama çözümü olarak kullanabilirsiniz. Raspberry Pi’a NAS işlevini kazandırmak için kullanacağımız yazılım olan OpenMediaVault[1] (OMV) size aşağıdaki avantajları sağlayabilir. Aslında, hazır ürünlere yüksek miktarlar ödemenize hiç de gerek yok.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’ı NAS (Network Attached Storage) ‘a Dönüştürün”Uzak Masaüstü Bağlantısı Kurmak
Raspberry Pi bilgisayarınızın masaüstüne uzaktan bağlanarak, sanki başında oturuyormuş gibi kullanabilirsiniz. Bu özellik bilgisayarınızdan uzakta olduğunuzda veya bir konuda destek almanız gerektiğinde çok faydalıdır. Bunu yapmak için kullanabilecek ticari ve açık kaynak birçok araç var. Bu başlıkta bunlardan en kullanışlı ve yaygın olanlarını inceleyeceğiz.
Okumaya devam et “Uzak Masaüstü Bağlantısı Kurmak”Programları Servis Olarak Çalıştırmak
Arka planda çalışması gereken program ya da komutları servis haline getirmek programların sürekli olarak çalışır durumda olmasını garanti eder. Önceki başlıkta anlatıldığı üzere bir programı Raspberry Pi’ın açılışında başlattığınızda; programın Raspberry Pi’ın açık kaldığı süre boyunca çalışacağının bir garantisi yoktur. Örneğin program herhangi bir nedenden ötürü hata verebilir, durabilir veya kapanabilir. Böyle bir durumda deamon tools adlı yazılım, servis haline getirilen programları sürekli olarak takip eder, durduğunda otomatik olarak yeniden çalıştırır.
Okumaya devam et “Programları Servis Olarak Çalıştırmak”Açılışta Otomatik Olarak Program Çalıştırmak
SystemD dışında açılışta bir program çalıştırmak için birçok yol vardır. Bunlar:
- rc.local
- .bashrc
- crontab
Yukarıdaki başlatma yöntemlerinin tamamı çok eski ve hemen hemen tüm Linux dağıtımlarında standart olmuş yöntemlerdir. Bu kısımda, yöntemlerin tamamını örneklemek için espeak programından faydalanılacaktır. Espeak yerine herhangi bir program ya da komutu da çalıştırabilirsiniz.
Okumaya devam et “Açılışta Otomatik Olarak Program Çalıştırmak”USB Tethering ile Raspberry Pi’ı İnternete Bağlamak
Telefonunuzun mobil veri bağlantısını paylaştırarak, başka bir telefonu, tableti veya bilgisayarı internete bağlayabilirsiniz. Bir bağlantıyı bu şekilde paylaşmak, tethering olarak isimlendirilir. Benzer şekilde cep telefonunuzun internet bağlantısını Raspberry Pi ile paylaştırarak (USB Tethering), Raspberry Pi’ın telefonunuz üzerinden internet erişimi elde etmesini sağlayabilirsiniz.
Okumaya devam et “USB Tethering ile Raspberry Pi’ı İnternete Bağlamak”