Chat GPT gibi doğal dil işleme alanında çalışan yapay zekaları kullanmak için ayrı bir mühendislik alanı türedi. Sorgu mühendisliği, ingilizce adıyla Prompt Engineering. Uzun olacak bu blog yazımda yapay zeka (AI) uygulamalarından kaliteli sonuçlar elde etmeyi sağlayan ve aynı zamanda uzmanlık alanına dönüşmüş olan, “sorgu mühendisliği” konusundan bahsedeceğim ve yazımı sürekli güncelleyeceğim.
Okumaya devam et “Yapay Zekayı (LLM) etkin kullanma yolları”X11 ve X.Org arasındaki fark nedir?
X.Org ve X11, grafik ortamlarını ve pencere sistemlerini yönetmek için kullanılan yazılımların adlarıdır, ancak bu iki terim sıklıkla karıştırılır. İşte X.Org ve X11 arasındaki farkları anlatan bir açıklama:
X11 (X Window System):
X11, orijinal olarak 1984 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından geliştirilmeye başlanmış olan bir pencere sistemi protokolünün adıdır.
X11, Unix ve Unix benzeri işletim sistemlerinde grafiksel kullanıcı arabirimlerini yönetmek için kullanılır.
X11, X sunucusu ve X istemcisi arasındaki iletişimi kurmak ve grafiksel öğelerin pencere yönetimini sağlamak için kullanılan bir pencere sistemi protokolüdür.
X11, yıllar içinde birçok sürüm ve güncelleme almış ve geliştirilmiştir.
Driver Easy: Sürücüleri kolayca yükleyin ve yedekleyin
Driver Easy format sonrası yüklenmesi gereken sürücüleri kolayca yüklemek ve mevcut sürücüleri güncellemek veya yedeklemek için kullannılabilecek çok kullanışlı bir program.
SAVESA SA88 Kurulum ve Yapılandırma notlarım
Cihazı fabrika ayarlarına döndürmek için Reset jumper’ı tak, bataryaları ayır ve AC enerjiyi bağla. Jumper’ı çıkart ve aküyü bağla. Bu durumda aşağıdaki parolalar geçerli olacaktır.
İnvertör vs Konvertör
Alternatif akım (AC) ile doğru akım (DC) arasında dönüştürme yapan cihazlar hem “invertör” hem de “konvertör” olarak adlandırılabilir, ancak bu terimlerin kullanılması genellikle dönüştürme yönüne bağlıdır:
- Invertör: Doğru akımı (DC) alternatif akıma (AC) dönüştüren bir cihaza genellikle “invertör” denir. Bu tür cihazlar özellikle güneş enerjisi sistemlerinde veya otomobillerde, pilin DC enerjisini AC enerjisine çevirmek için kullanılır.
- Konvertör: Bu terim genellikle iki durum için kullanılır:
- AC to DC Converter (Dönüştürücü): Alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) dönüştürür. Bu tür bir cihaz genellikle “AC/DC adapter” veya “AC to DC converter” olarak da adlandırılır.
- DC to DC Converter (Dönüştürücü): Bu tür bir konvertör, bir DC voltajını başka bir DC voltajına dönüştürür. Örneğin, bir bilgisayarın güç kaynağı genellikle bu tür bir dönüştürücü içerir.
Dolayısıyla, AC ile DC arasında dönüşüm yapan cihazın adı, dönüşümün hangi yönde olduğuna bağlıdır: AC’yi DC’ye dönüştüren bir cihaz genellikle “konvertör” veya “AC/DC adapter” olarak adlandırılır, DC’yi AC’ye dönüştüren bir cihaz ise genellikle “invertör” olarak adlandırılır.
Chat GPT sanıldığı kadar zeki değil
Robotik araştırmacısı ve yapay zeka (AI) uzmanı Rodney Brooks, büyük dil modellemesi tabanlı AI sistemleri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Brooks’a göre, ChatGPT gibi sistemler, genellikle düşündüğümüzden çok daha kısıtlı ve halk tarafından genellikle yanlış anlaşılıyor.
Brooks, bu AI araçlarının gerçekte düşündüğümüzden çok daha “aptal” olduğunu ve herhangi bir entelektüel seviyede insanlarla rekabet edebileceklerinden çok uzak olduklarını vurguladı. Yani, halkın genellikle gelecekteki yapay zekanın öngörüsünde büyük hatalar yaptığını ifade etti.
Okumaya devam et “Chat GPT sanıldığı kadar zeki değil”Elektronikte Topraklama
Topraklama terimi, elektronikte çeşitli şeyleri tanımlamak için kullanılır. Örneğin, AC duvar prizlerinden çıkan yeşil tel “toprak” olarak adlandırılır, bir ürünün şasisi “toprak” olarak adlandırılır, bir analog devrenin referans terminalleri “toprak” olarak adlandırılır, bir güç kaynağının negatif terminalleri “toprak” olarak adlandırılır ve iletim hatları içeren bir PCB’nin alt düzlemi de bazen “toprak” olarak adlandırılır. Bunlar oldukça karıştırıcı olabilir.
Okumaya devam et “Elektronikte Topraklama”Windows Kurulumundan Sonraki İşlemler
Öncelikle kendi kullandığım ve Windows kullanıcılarının işine yarayabilecek bazı kullanışlı araçları tanıttımğım yazılarımı paylaşayım;
- Sabir diskte gereksiz ve tekrarlı dosyaları silerek alan açmak için kullanışlı araçlar: “Windows’da Boş Disk Alanı Açmak“
- Zarar görmüş, hata veren veya artık açılmayan Windows’ları onarmak için: “Windows Tamir Araçları“
- Tüm donanım aygıt sürücülerini tek seferde yüklemek için: “Driver Solution Pack” veya Driver Easy programı
- Windows kurulumunun ardından sık kullanılan programları bir çırpıda yüklemek ve güncellemek için “Format’dan Sonra Gerekli Programları Otomatik Kurun“
Bu yazımda ise Windows’u kurduktan sonra bazı optimizasyonlar için kullanışlı olabilecek birkaç aracı tanıtmak istiyorum.
Okumaya devam et “Windows Kurulumundan Sonraki İşlemler”wpscan: WordPress security scanner
WPScan, güvenlik uzmanları ve blog yöneticileri için sitelerinin güvenliğini test etmek için yazılmış, ticari olmayan, ücretsiz bir WordPress güvenlik tarayıcısıdır. İlk sürümü 16 Haziran 2011’de yayınlanan wpscan Ruby dilinde yazılmıştır.
Tam kullanıcı belgeleri burada bulunabilir;
https://github.com/wpscanteam/wpscan/wiki/WPScan-User-DocumentationWhois bilgisi gizlenmiş alan adının sahibini bulmak
Özel (private) olarak kayıtlı bir alan adının sahibini bulmanıza yardımcı olabilecek birkaç teknik vardır:
Okumaya devam et “Whois bilgisi gizlenmiş alan adının sahibini bulmak”Paket İşlemleri
Linux işletim sistemleri için yazılım, dokümantasyon ve kütüphane gibi bileşenleri kolayca yüklemek, güncellemek ve kaldırmak için çeşitli yollar geliştirmiştir. Bir Linux bilgisayarına program yüklemenin en kolay ve sağlıklı yöntemi paket yöneticisini kullanarak ilgili paketi yüklemektir. Bu kitabın temel aldığı Raspberry Pi işletim sistemi olan Raspberry Pi OS Linux bir Debian türevidir ve paket yöneticisi olarak APT (Advanced Packaging Tool) adındaki aracı kullanır. APT ile yeni paketler yüklenebilir (install), mevcut paketler silinebilir (remove) veya güncellenebilir (update). Hatta tüm işletim sistemi de tek bir komutla güncellenebilir (distro-update).
Okumaya devam et “Paket İşlemleri”Hangi Linux Çekirdeğini Kullandığınızı Öğrenin
Linux[1], Raspberry Pi OS’un çekirdeğini oluşturan yazılımın adıdır. Çekirdek, bellek, işlemci ve giriş çıkış birimleri gibi bileşenlerin etkin şekilde idare edilmesini sağlayan esas yazılımdır. Linux çekirdeği 1991 yılında Finlandiyalı bir bilgisayar öğrencisi olan Linus Torwalds tarafından yazılmaya başlandığından beri çok yol almıştır. Linux çekirdeği programcılık açısından en üst seviye tekniklerin kullanıldığı, ortak akılla yazılmış, çok başarılı bir mühendislik projesi örneğidir. 30 yıla yaklaşan geliştirme sürecinde birçok bağımsız programcı tarafından Linus Torwalds’ın liderliğinde geliştirilmeye devam edilen çekirdek, şu anda 15 milyon satır program kodundan oluşmaktadır. Bu haliyle Linux çekirdeğinin değerinin 4 milyar dolar civarında olduğu tahmin edilmektedir. Dileyen herkesin birkaç Megabyte’lık bir dosyada böyle değerli bir yazılıma ve birikimine sahip olabilmesi Açık Kaynak Kod felsefesinin bir sonucudur. İnsanlık var olduğu sürece bu değer de var olmaya devam edecektir.
Okumaya devam et “Hangi Linux Çekirdeğini Kullandığınızı Öğrenin”Hangi Linux Dağıtımını Kullandığınızı Öğrenin
Bazen yanlış olmasına rağmen Raspberry Pi OS bir işletim sistemi adı olarak anılır. Aslında Raspberry Pi OS, Linux çekirdeğini kullanan bir Linux dağıtımının adıdır[1]. Bir Linux dağıtımı, Linux çekirdeğinin yanında GNU araçlarıyla birlikte, bazen de bir grafik pencere yöneticisini de içeren bir yazılımlar bütünü olarak düşünülmelidir. Dünyada Raspberry Pi OS gibi yüzlerce Linux dağıtımı vardır. Her dağıtım aynı Linux çekirdeğini kullanmasının yanında farklı görevler için özelleştirilmiş araçlara ve bir yapılandırmaya sahiptir. Kullandığınız sistemin hangi dağıtım olduğunu öğrenmek için aşağıdaki komuttan faydalanabilirsiniz.
Okumaya devam et “Hangi Linux Dağıtımını Kullandığınızı Öğrenin”Linux komutları
Bu başlık altında anlatılacak tüm konular Linux konularıdır ve Raspberry Pi özelinde hiçbir sınırlama içermez. Bir Linux bilgisayarının ana yönetim üssü komut satırıdır. Komut satırında kullanabileceğiniz yüzlerce komut ve seçenek, bir işi hızlı ve etkili yoldan gerçekleştirebilmeniz için tek yoldur. Linux konusunda deneyimli kullanıcılar her zaman bu yolu tercih ederler; çünkü komut satırı Linux bilgisayarına dolayısıyla Raspberry Pi’a tam erişim sağlar.
Okumaya devam et “Linux komutları”Linux dosya sistemi ve dizinler
Veriler, bilgisayar ortamında saklanırken dosya ve dizin adı verilen ögeler içinde muhafaza ve organize edilirler. Dosya ve dizinler de daha büyük kapsayıcılar olan dosya sistemleri üzerinde bulunurlar. Aşağıda bir dosya sisteminin sahip olduğu bu hiyerarşinin bir gösterimi yer alıyor.
Okumaya devam et “Linux dosya sistemi ve dizinler”Soğutma Fanını Ayarlamak
Raspberry Pi OS’a, Aralık 2020 güncellemesi ile birlikte sıcaklık ayarına bağlı fan kontrolü özelliği gelmiştir. Eğer Raspberry Pi kutunuzun bir fanı varsa fanı bağlayacağınız GPIO pinini ve kaç dereceden sonra fanın çalışmaya başlayacağını ayarlayabilirsiniz. Raspberry Pi Configuration aracının Performance sekmesinde yer alan Fan GPIO seçeneği ile fanın bağlı olduğu GPIO pinini tanımlayabilir, Fan Temprature seçeneği ile de fanın kaç santigrat dereceden sonra devreye gireceğini ayarlayabilirsiniz. Öncelikle sekmedeki Fan seçeneğini Enabled olarak ayarlamalısınız. Tüm bilgisayarlı sistemlerde olduğu gibi Raspberry Pi’ı da ne kadar iyi soğutursanız o kadar iyi bir başarım gösterir. İlgili ayarlar aşağıdaki görselde yer almaktadır.
Okumaya devam et “Soğutma Fanını Ayarlamak”Uzak Bilgisayardan Dosya Kopyalamak
Raspberry Pi’ın kurulumunu tamamladıktan sonra ağdaki bir başka bilgisayardan dosya kopyalamak isterseniz SFTP (SSH File Transfer Protocol) protokolünü kullanabilirsiniz. Bu protokol için Raspberry Pi’a herhangi bir ek yazılım kurmaya gerek yoktur. Hâlihazırda var olan SSH bağlantısını güvenli dosya kopyalama (Secure File Copy) için kullanabilirsiniz. Bunun için uzak bilgisayarda çalışacak bir istemciye ihtiyaç vardır. FileZilla[1] adındaki FTP istemcisi SSH üzerinden SFTP’yi destekleyen ücretsiz, açık kaynak ve yaygın kullanıma sahip programlardan birisidir ve tüm işletim sistemlerinde çalışabilir. FileZilla’yı kurduktan sonra çalıştırın ve Dosya menüsünden Site yöneticisi seçeneğine tıklatın. Ardından, açılacak olan pencerede aşağıdaki ekran görüntüsünde belirtilen sıraya göre gerekli tanımlamaları yapın.
pi@raspberry:~ $ sudo apt install filezilla -y
pi@raspberry:~ $ sudo apt update