Isınma Sorunları

SoC içinde bulunan sıcaklık sensörünü kullanarak Raspberry Pi’ın o anki sıcaklığını öğrenebilirsiniz.

İşlemci çekirdeğinin sıcaklığını daha hassas okumak için /sys/class/thermal/thermal_zone0/temp dosyasının içeriğini de görüntüleyebilirsiniz:

Tüm mikroişlemcili sistemlerde olduğu gibi sıcaklık, işlemci başarımı olumsuz etkileyen bir faktördür. Raspberry Pi’ı ne kadar iyi soğutursanız o kadar yüksek bir performans sergileyecektir. Aynı zamanda bu, Raspberry Pi bilgisayarının malzeme ömrünün daha uzun olmasını sağlar. Raspberry Pi’ın hızlı sürümlerini tercih edip işlemcinin zamanının çoğunu boşta (idle) geçirmesini sağlayarak da ömrünü artırabilirsiniz.

Çoğu durumda Raspberry Pi ek bir soğutmaya ihtiyaç duymaz[1] [2]. Raspberry Pi sürekli olarak zor işleri yerine getiriyorsa doğal olarak SoC çipi ısınacaktır. Bu durumun termal fotoğrafı aşağıda yer almaktadır.

Raspberry Pi’ın termal görüntüsü

Çipin sıcaklığı 80C’nin üzerine çıktığında aşağıdaki simgeler ekranda görüntülenerek durumu haber verir. Bu durumda önce CPU ardından hem CPU hem de GPU hız azaltarak sıcaklığı düşürmeye çalışır.

Raspberry Pi’ın kullanıldığı projelere dolayısıyla iş yüküne bağlı olarak sıcaklığın yüksek seyrettiği uygulamalarda 2 tür soğutma gerçekleştirebilirsiniz. İlki heatsink[3] denilen kendinden yapışkanlı çok yapraklı alüminyum soğutucuları Raspberry Pi’ın chipset’i üzerine yapıştırmaktır. Bu Raspberry Pi’ın sıcaklığının ortalama 3-5 santigrat derece azalmasını sağlayacaktır. Diğer tür soğutmada heatsink’e ek veya münferit olarak bir üfleme fanı kullanılır ve hava ile soğutma sağlanır. Etkin bir soğutma sağlamak için Raspberry Pi’ı kapalı bir muhafaza içine alarak sıcak havanın dışarı üflenmesini sağlayabilirsiniz. Bu da ortam sıcaklığına bağlı olarak ısının birkaç derece daha azalmasını sağlayacaktır. Aşağıdaki grafikte alüminyon soğutucu ve fan ile soğutmanın etkinlik karşılaştırmasını görebilirsiniz.

Fan ve Alüminyum Blokların Soğutma Başarımları

Aşağıdaki görsellerde çeşitli soğutucular kullanılarak elde edilen soğutma başarımları gösterilmiştir. Kullanılan soğutucuların hava ile temas yüzüye nekadar fazla olursa o derece etkin bir soğutma gerçekleştirilir diyebiliriz. Bunun yanında soğutucu ile çip arasındaki ısı iletiminin ayrı bir önemi vardır.

Çeşitli soğutucular

Soğutucuların teknik özellikleri

Soğutma başarımı karşılaştırması

Ne zaman soğutucu kullanılmalı?

Raspberry Pi sürekli olarak yoğun işlem gücü gerektiren işler ile uğraşıyorsa bunu htop veya top komutunun sunduğu işlemci yoğunluk ortalamalarına bakarak anlayabilirsiniz. Örneğin; 15 dk.’lık işlemci kullanım ortalamasının sürekli yüksek değerlere sahip olması harici bir soğutmaya ihtiyaç duyulduğunun göstergesi olabilir. top ve htop hakkında detaylı bilgiyi kitapta bulabilirsiniz.

---

[1] Raspberry Pi termal haritası: https://goo.gl/guSkDF

[2] Raspberry Pi için soğutma sistemleri: https://goo.gl/S1C8wB

[3] Raspberry Pi heatsink: https://goo.gl/QKMITr