Raspberry Pi OS oldukça iyi bir optimizasyonla gelmesine rağmen yine de sistemin kontrolünü tam olarak ele almak isteyebilirsiniz. Özellikle Raspberry Pi gibi sınırlı sayılabilecek sistem kaynaklarına sahip bir bilgisayar için bu konu daha da önemli olabilir. Bu nedenle top ve free komutları ile sistemin başarım durumunu izlemeyi alışkanlık haline getirmenizi tavsiye ederim. Raspberry Pi OS’u minimal olarak kurduğunuzda bile arka planda çalışan gereksiz servisler (deamon) olabilir. Sistemde yüklü olan servislerin listesini görmek için aşağıdaki komutu kullanın:
Okumaya devam et “Gereksiz Servisleri Açılıştan Kaldırmak”Yazar: Özgür Koca
Raspberry Pi’ı Güncelleştirmek
Özellikle yazılımlar söz konusu olduğunda herkes en son sürüm yazılımları kullanmak ister. Yazılımlar yaşayan varlıklar gibidirler. Bazen hataları ve eksiklikleri fark edilir ve geliştiricileri tarafından onarılırlar. Bazen de zeki bir programcı aynı işi daha kısa yoldan yapabilecek bir yöntem bulabilir. Bu özellikle açık kaynak kod felsefesi ile yürütülen projelerde çokça olur. Çoğu zaman da yazılıma günün değişen ihtiyaçlarına cevap verecek yeni özellikler eklenebilir. Kullanmakta olduğunuz bir yazılımda veya işletim sisteminde tüm bunlar olduğunda, siz de doğal olarak bu yeniliklerden yararlanmak isterseniz. Tahmin edebileceğiniz gibi Raspberry Pi’ı güncel tutmak birçok açıdan önemli bir konudur. Raspberry Pi’ın yazılımlarını güncel tutarak hem güvenliğini sağlamış (hack’lenmeye karşı) olursunuz hem de en hatasız ve performanslı yazılımlara sahip olmuş olursunuz.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’ı Güncelleştirmek”Raspberry Pi’a Bağlanmak (Konsol Bağlantısı)
Raspberry Pi bilgisayarlarında en çok tercih edilen işletim sistemi performans ve güvenliğinden ötürü Linux tabanlı olanlardır. Linux’un doğası gereği hemen hemen her işlem birer komut vasıtasıyla gerçekleştirilir. Linux gücünü ve sağlamlığını bu özellikten alır. Grafiksel arabirim kullanarak yapabileceklerinizden çok daha fazlasını komutlar ve komutların sahip olduğu seçenekler ile yapabilir, daha güzeli bunu yaparken de işletim sisteminin çalışması ve mimarisi hakkındaki bilginiz de artar. Raspberry Pi bilgisayarınıza bağlanıp yönetmek için SSH uzak konsol bağlantısı yöntemini kullanabilirsiniz. Bu aynı zamanda güvenli bir bağlantı da sunar. Bunun için bağlanacağınız Raspberry Pi bilgisayarının Adını/IP adresini ve kullanıcı parolasını bilmeniz yeterlidir.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’a Bağlanmak (Konsol Bağlantısı)”Grafik Kurulumdan Sonraki İlk İşlemler
Grafik kurulumun ardından, Raspberry Pi’ı sağlıklı olarak kullanmaya başlamak için bazı temel ayarların yapılması gerekir. Raspberry Pi OS’un varsayılan klavye tuş dizimi İngilizce klavyelere uygundur; bu nedenle Türkçe klavye ayarlanmadığı sürece Türkçe tuşları düzgün yazamazsınız. Raspberry Pi’ı internete bağlamak için ise; bulunduğunuz ağda otomatik IP dağıtımı yapan bir modem/router bulunmuyorsa IP ayarlarının elle girilmesi gerekir. Grafik masaüstü yüklendikten sonra, ilk fark ettiğimiz şey oturumun parola sormadan açılıyor olmasıdır. Dilerseniz bunu da parola soracak şekilde ayarlayabilirsiniz. Tüm bu ayarları ve fazlasını yapmak için grafik ortamda kullanabileceğimiz yegâne araç olan Raspberry Pi Yapılandırıcısı bizi, Raspberry menüsündeki Tercihler->Raspberry Pi Configuration seçeneğinde bekler. Haydi, bu menü seçeneğine tıklatarak başlangıçta yapmamız gereken temel ayarlara göz atalım.
Okumaya devam et “Grafik Kurulumdan Sonraki İlk İşlemler”Grafik Kullanıcı Arabirimini Kurmak
Raspberry Pi’a kurulabilecek iki resmi dağıtım vardır: Raspberry Pi OS ve Raspberry Pi OS Lite. Raspberry Pi OS, Raspberry Pi için özel olarak geliştirilmiş, başarılı bir grafik masaüstü ortamı sunan PIXEL (Pi Improved Xwindows Environment Lightweight) ile gelir. PIXEL masaüstü ortamı, işletim sisteminin görsel kullanıcı arayüzünü oluşturur (GUI). Bu arayüz Raspbery Pi’a yeni başlayan kullanıcıların hızlıca kullanmaya başlamalarını sağlamak açısından çok kullanışlıdır.
Okumaya devam et “Grafik Kullanıcı Arabirimini Kurmak”Monitörsüz (Headless) Kurulumdan Sonraki İlk İşlemler
Kurulumu ve IP yapılandırmasını başarıyla gerçekleştirdiyseniz artık Raspberry Pi’ınızı kullanmaya başlayabiliriz. Bu başlıkta anlatılacak olanlar, headless ve grafik kurulumların her ikisi için de geçerlidir ve asgari yapılması gereken ayarlamaları içerir. Raspberry Pi’ın tavsiye edilen işletim sistemi olan Raspian’ın geliştiricileri, kullanıcıların sık yapılan ayarlamaları kolayca gerçekleştirebilecekleri raspi-config adında bir araç hazırlamışlardır. Aracı, sahip olduğu menü sistemi sayesinde kolayca kullanabilirsiniz.
Okumaya devam et “Monitörsüz (Headless) Kurulumdan Sonraki İlk İşlemler”Monitörsüz (Headless) Kurulum
Bu başlıkta anlatılan işlemlerin tamamı artık Rasberry Pi Imager ile imaj yazma işlemi sırasında gerçekleştirilebiliyor. Bu bölümdeki bilgiler pratik bir fayda sağlamasada Raspberry Pi Imager’ın bu işlemleri nasıl gerçekleştirdiğini ve Raspberry Pi OS’un yapısını anlamak açısından faydalı olabilir.
Raspberry Pi Imager ile Headless Kurulum Gerçekleştirilebilir
Bu başlıkta; Raspberry Pi Imager’ı kullanarak Raspberry Pi OS Lite dağıtımının kurulumunu ve yapılandırmasını gerçekleştireceğiz. Burada anlatacağımız kurulum türü headless (yani klavye ve monitöre ihtiyaç olmadan) olarak anılan türüdür. Bu kurulum türünde temel olarak SD karta işletim sistemi imajını yazıp, doğrudan SD kart üzerinde tanımlayacağımız ağ yapılandırma ayarları ile Raspberry Pi’ı ağ destekli olarak çalışmaya hazır hale getireceğiz. Kurulum sırasında ve sonrasında klavye, fare ve monitör gibi çevre birimlerine ihtiyaç duymayacağız. Raspberry Pi’ı uzaktan bağlanarak yönetecek ve kullanacağız.
Okumaya devam et “Monitörsüz (Headless) Kurulum”USB Belleğe Kurulum Yapmak
Bu bölümde Raspberry Pi OS’u SD karta kurmak yerine USB Flaş belleğe nasıl kurabileceğimize bakacağız. Kurulum benzer şekilde USB’den bağlanan SSD/HDD/NvME diskler içinde gerçekleştirilebilir. Kurulum üzerinde USB 3.0 porta sahip olan Raspberry Pi 4 referans alınarak anlatılacaktır.
Okumaya devam et “USB Belleğe Kurulum Yapmak”Raspberry Pi’a İşletim Sisteminin Yüklenmesi
Bu başlıkta Raspberry Pi bilgisayarımıza işletim sistemini yükleyerek çalışır hale getireceğiz. Bunun için aşağıdaki görselde yer alan bir çevre birimi yapılandırmasına ve en az 4GB’lık bir mikro SD hafıza kartına ihtiyacımız olacak.
LED için logaritmik fade efekti
LED’lerin indikatör olarak kullanıldığı projelerde görsellik önemlidir. indikatör LED için AnalogWrite aracılığı ile artan/azalan bir PWM döngüsü kurduğumuzda LED doğrusal olarak kısılır veya parlar. Ancak aşağıda yer alan kod gecikme süresi için logaritmik ölçek kullanıyor. Güzel bir “nefes alan” LED ışık efekti veriyor. Düzgün ayarlanmış ayarlarla, bir macbook’ta uyku LED’i efekti gibi görünebilir. Bu örnek Arduino projesi, dirençle seri olarak pin 11’e bağlanan temel LED’i yakar. Kodun tamamı GitHub’da, burada.
Okumaya devam et “LED için logaritmik fade efekti”NodeMCU ‘yu Arduino IDE ile Programlamak
Bu yazıda LoLin klonu bir NodeMCU‘ya (ESP-12E) ESP8266 bellenimi (NodeMCU bellenimi değil) yüklenerek Arduino IDE ile nasıl programlanacağına yer vereceğim. Kullanacağımız kart “new NodeMCU v3” etiketli kart. İşlemlerimiz NodeMCU’ya bootloader yazmak ve Arduino IDE’yi NodeMCU kartını programlamak için hazırlama adımlarından oluşacak.
Okumaya devam et “NodeMCU ‘yu Arduino IDE ile Programlamak”Raspberry Pi’a Samba Sunucusu Kurmak ve Yapılandırmak
Samba[1], Linux ve Unix işletim sistemleri ile Windows NT ve Windows 9x işletim sistemleri arasındaki iletişimi sağlayan bir ağ sunucusu uygulamasıdır ve günümüzde çoğu Linux dağıtımında standart olmuş temel ağ hizmetleri arasında yer alır. Günümüzde bir PC’ye Linux kurduğunuzda büyük ihtimalle Samba uygulaması da varsayılan olarak kurulmuş olacaktır. Bunu ağdaki Windows makinelerin yazıcı ve klasör paylaşımlarına erişebiliyor olmanızdan anlayabilirsiniz. Samba ile klasörler, yazıcılar ve tarayıcılar Linux ve Windows makineler arasında paylaştırılabilir. Örneğin Raspberry Pi’a bağlı harici bir diske Windows yüklü bilgisayarınızdan, bu uygulama sayesinde erişebilirsiniz. Samba aynı zamanda içerisinde SMB protokolünü de barındırır. SMB ile Windows ağlarının çalışma gruplarına katılabilir, Windows’un WINS (Windows Naming Service) hizmeti sayesinde bir Windows Ağı içerisinde ulaşılabilir olabilirsiniz. Görüldüğü gibi Samba daha çok Windows bilgisayarların yer aldığı ağ ortamlarında ortaklaşmak için kullanılan bir uygulama ve araçlar topluluğudur.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’a Samba Sunucusu Kurmak ve Yapılandırmak”Raspberry Pi Kaynakları
Raspberry Pi ile çalışırken karşılaştığınız sorunlar ve sorular ile ilgili yardım alabileceğiniz bir kaynak listesi vereceğim.
Okumaya devam et “Raspberry Pi Kaynakları”Raspberry Pi İşletim Sistemleri
Çok hızlı bir şekilde yaygınlaşan Raspberry Pi bilgisayarı dünyada tek kart bilgisayar denilince akla ilk gelenlerden biridir. Buna bağlı olarak kullanıcı sayısı da her geçen gün artmaktadır. 2022 yılı itibari ile 40 milyon adet Raspberry Pi bilgisayarı satılmış durumdadır.
Okumaya devam et “Raspberry Pi İşletim Sistemleri”Raspberry Pi Eklentileri (GPIO HATS)
Raspberry Pi, dünyadaki en yaygın tek kart bilgisayar (sbc – single board computer) sistemlerinden biridir ve buna paralel olarak birçok donanımsal eklenti veya diğer adıyla HAT (Hardware Attached on Top) geliştirilmiştir. HAT adı verilen eklenti kartları GPIO konnektörüne uyumlu olan soketi ile bağlanarak Raspberry Pi üzerinde bulunmayan veya zayıf olan bazı özelliklerin kullanılabilmesini ve eklenebilimesini sağlar.
Okumaya devam et “Raspberry Pi Eklentileri (GPIO HATS)”Raspberry Pi’ın Çevre Birimleri
Raspberry Pi’ı donanımını bilinen klasik bilgisayarlardan ayıran bazı çevre birimleri vardır. Disk olarak kullandığı SD kart, güç ihtiyacını karşılamak için kullandığı besleme adaptörü, DSI port’undan bağlanan ekran ve CSI port’undan bağlanan kamera bunların başında gelir ve bu çevre birimlerini seçerken özel bir itina gerekir. Bu başlıkta çevre birimleri için gerek satın alma süreci hakkında gerekse de kullanım süresince karşılaşabileceğiniz durumlar hakkında bilgi verilecektir. DSI ve CSI port’ları hakkında bilgiye ayrı olarak donanım başlığı altından ulaşabilirsiniz. Ayrıca kitabın, kamera modülü ile ilgili bölümünde de detaylı bilgiler yer alıyor.
Okumaya devam et “Raspberry Pi’ın Çevre Birimleri”Raspberry Pi Modelleri ve Satın Alma
Raspberry Pi’ın farklı ihtiyaçlara ve kullanım amaçlarına hitap eden A, B, Zero ve Compute Board olarak dört farklı modeli vardır. Modellerin fiziksel boyutları birbirinden farklı olmakla birlikte GPIO portları fiziksel olarak uyumludur. Modellerin sahip olduğu fiziksel ölçülerin karşılaştırmalı bir görseli aşağıda yer almaktadır.

Raspberry Pi A+, B+ ve Zero modellerinin boyutları
Okumaya devam et “Raspberry Pi Modelleri ve Satın Alma”