USB ortamlardan veri kurtarmanın nasıl yapıldığı ile ilgili birkaç güzel video’yu sizinle paylaşmak istiyorum. Oldukça teknik sayılabilecek bu konu hakkında bazı temel bilgileri paylaşmam gerekirse; temel olarak bir flash bellek 2 ana kısımdan oluşuyor.
-
USB Microcontroller (mikrodenetleyici)
Bu çip bellek modülünü okuyup yazan ve USB protokolünü işleten bir programını barındırıyor. Genel olarak bu programa firmware adı verilebilir. Bazı flash belleklerde bu program yalnızca bir kere yazılabilirken genellikle üreticinin sağladığı yazılımlarla ihtiyaç olması halinde yeniden programlanabiliyor. Bu çip veya içerisindeki program bozulduğunda belleğe erişim sağlanamıyor veya salt okunur bir flash belleğiniz oluyor. Bu durumda çip’in model numarasına uygun firmware’in temin edilip yeniden yazılması veya çip’in aynı kapasitedeki ve modeldeki bir donörden alınarak yenilenmesi gerekiyor. Bu kısım elektronik ve lehimleme havyası kullanmada usta olmayı gerektiriyor.
-
Bellek
Bu kısım ise verilerin tutulduğu asıl çip. Bu çipin bozulması durumunda ise verilerinizi tamamen kaybettiğinizden emin olabilirsiniz. Fakat güzel yanı bu çiplerin kolay kolay bozulmaları söz konusu değil. Veri kurtarmada genellikle bu çiplerin uygun bir okuyucu donanıma ya da bir dönöre aktarılması sayesinde kurtarılabiliyor. Tabiki bu çipi zarar vermeden söküp bir donöre aktarmak deneyim gerektiren bir iş. Diğer taraftan bellek çipinden dosya kurtarmanın jenerik taktiği bir nand okuyucu kullanarak belleği dump etmek ve elde edilen veri yapısından dosya sistemini yeniden inşa etmek. Bu işlem için de özelleşmiş yazılımlar mevcut.
Elektronik ve lehimleme konusunda biraz bilgisi olan kişilere tavsiye edebileceğim birkaç yöntemi ise şöyle listeleyebilirim;
-
Soğuk lehimleri kontrol etmek
Elinizde çalışmayan bir usb flash bellek varsa ilk kontrol etmeniz gereken yer USB konnektörün karta olan lehimleridir. Bu lehimler fiziksel zorlama ile zamanla soğuk lehime düşmekte veya yollarından ayrılabilmekte. Böyle bir durumu bir büyüteç, cımbız veya AVO metre ile kontrol edebilirsiniz. Genellikle board üzerindeki lehimler tazelendiğinde USB flash bellek çalışmaktadır.
-
Koruma Elamanlarını Kontrol Etmek:
USB flash belleklerin Vcc (+5v) ve Vdd (Gnd) girişlerine bağlanmış olan sigorta (ptc sigorta) veya sigorta dirençlerini kontrol edebilirsiniz. Bunlar herhangi bir aşırı yük durumunda flash belleğin zarar görmemesi için kendini intihar ederek enerjiyi kesen elemanlar :)
AVO metrenizin buzzer/diyot kademesinde bu giriş elemanlarının açık devre olup olmadıklarını kontrol edebilirsiniz. Ayrıca kaliteli (biraz pahalı) flash bellek ve sabit disklerde TVS adı verilen ve besleme hattına paralel bağlı diyorlar da vardır. Bu diyotlar besleme hattında oluşabilecek spike adı verilen ani gerilim dalgalanmalarının yarattığı enerjiyi kendi üzerinde absorbe ederek mikrodenetleyicinin zarar görmesini engeller. TVS diyotu da kısa devre olmuş olabilir. Eğer kısa devre olmuşsa geçici olarak karttan ayırabilirsiniz. Flash bellek aygıt yöneticisinde hiç gözükmüyor veya indikatör ışığı yanmıyorsa muhtemelen bu sigorta elemanlarından biri görevini yerine getirmiştir. Elemanı tespit ettiğinizde yenisi ile değiştirebilir veya geçici olarak (veri kurtarma için) kısa devre yaparak flash belleği çalıştırabilirsiniz.
Sadede gelirsek…
aşağıdaki bir microsd karttan veri kurtarmanın gösterildiği bir video yer alıyor. Temel olarak işlem iki ana kısımdan oluşmakta. İlk olarak SD kartın plastik kılıfı kimyasal ve fiziksel yöntemle aşındırılarak iç yollarına ulaşılıyor ve daha sonra bellek modulü doğrudan bir bellek okuyucuya bağlanarak içeriği kopyalanıyor ve dosya sistemi yeniden oluşturuluyor.
Bu örnekte ise mikrodenetleyicisi arızalı bir flash belleğin memory çipi sökülerek bir donör karta lehimleniyor:
Değerli bi yazı olmuş. Eline sağlık…