Elektromanyetik enerji uzayda sonsuza kadar yayılır. Bu elektromanyetik enerjinin 3 çeşit kaynağı vardır. Bu kaynak “alan” mıdır, “dalga” mıdır?
Doç. Dr. Selçuk Çömlekçi – Elektromanyetik Enerji Kullanımı ve Sağlık Etkileri
Elektrik alan & manyetik alan?
Bir antenden yayılıyorsa o enerji elektromanyetik enerjidir.
Bir elektrik nakil hattında içinden elektrik akımı geçmiyorsa orada elektrik alan vardır. Manyetik alan yoktur. Elektromanyetik alanın frekansı vardır. Alanın şiddeti: çok yakındaysa uzaklığın küpü ile ters orantılı çok uzak bir mesafede ise uzaklığın karesi ile ters orantılıdır.
Elektromanyetik enerji elektrik ve manyetik bileşenlere sahipse bu kuvvetler 90 derece birbirine diktir. Aynı zamanda iletim doğrultusuna da diktirler.
Frekans ne kadar yüksek ise uygun bir çıkış yapabilmesi için o kadar kısa bir antene ihtiyacı vardır.
EMF’ye karşı büyükleri koruyan aynı kurallar küçükleri korumazlar. Yani boyları küçük olanların boylarına bağlı kütle değerleri, büyüklerinkinden daha düşüktür.
Almanlar su moleküllerini en iyi titreştirecek bir frekans buldular o da 2.45GHz . Mikro dalga fırınlar günümüzde de hala bu frekansta çalışıyorlar. 100Milyar dolarlık bir yatırım var. ZigBee, BT, Wifi bu frekansta çalışır. Dünya sağlık örgütü artık bu hatanın farkına vardı. Şuan sağlık örgütünün standardı 1V/m civarında (vektörel toplamı). Bir implant kalp pili 3v/m mulfunction olur, yani fonksiyonları bozulur.
Saç kurutma makinasinin yönlendirdiği elektro-manyetik alan çok yüksek değerlerdedir ve beyin dokularında zarara yol açabilir. Uzun süre kullanılmamalıdır. Elektrik battaniye göğüs kanserine büyük etken.
Çok düşük frekanslar ile yüksek frekanslarda kullanılan ışıma enerjisi birimleri farklılık gösterir. Çok yüksek frekanslarda enerjinin ışıma yoğunluğu watt/m2 ile ölçülür. Çok düşük frekanslarda tesla, gaus ve weber /m2 gibi birimler kullanılır.
Bilim adamlarının bilebildiği etkiler termal etkiler. Termal olmayan yani çok düşük frekanslardaki etkiler hala şüpheli. Çok düşük frekanslı darbeli bir manyetik alan yoluyla (saniyede 1 atım) yapılan çeşitli tedaviler var. Kemik kırığı iyileşmesi, yara iyileşmesi, nörolojik dejeratif hastalıkların tedavisinde kullanılıyor. Uygulanan dalgaların formu kare dalga oluyor, sinüsler çoğunlukla zararlı. Şiddet olarak 5 mili teslayı geçmemek lazım. Dünya sağlık örgütü tavsiyelerine göre tedavi etkileri 1 mili tesladan sonra başlıyor ve 5 mili tesladan sonra geriye dönüyor. Yani yara daha geç iyileşiyor.
Maxwell denklemleri ile elektriksel alan manyetik alanı, manyetik alan da elektriksel alanı nasıl doğurur diye çalışmış. Örneğin bir enerji nakil hattının altındaysanız ve o anda hattan akım geçiyorsa etrafında sağ el kuralına göre bir manyetik alan oluşacaktır. Hiç akım akmıyorsa hattın bir gerilimi vardır ve bundan dolayı da hattın daima bir elektrik alanı vardır. Bu elektrik alanın statik etkisinden dolayı vucudun üzerinde yükler toplanır. Maxwel denklemlerine göre sizin vucudunuzun bir elektrik alanı varsa vucudunuzun içinden bir de elektrik akımı akması gerekir. Vucut aynı zamanda içinden elektrik aktaran kayıplı ortam (direç) gibi davranır. Bu konuda ayak bileğinden yapılan ölçümler var. IEEE’nin bu konuda çalışmaları var.
Cep telefonları için SAR oranı enerji soğurma kapasitesini ifade eder. Halk sağlığı için 0.4W/Kg’ın üzerine çıkılmaması gerekir. 4W/Kg’lık bir soğurma vucutta 1 santigrat dereceklik bir artış yaratır. Bu da beyin sıvısı ve kas dokusu üzerinde etkiye sahip.
Hücrenin hareketi sırasından manyetik alan içinde üzerine etkiyen bir kuvvet var. DNA sarmalını ters yönde açmaya zorlayan bir kuvvet uygular. iyonik kanallar etkilenir , voltaj kaknalları var hücrenin termalitesini etkiliyor.
kalsiyoum epilaksını etkiledğinizde canlılığını etkilemiş oluyorsnızuz . hücre ve dokudan ari kümülatif bir etki ortaya çıkıyor. Çok düşük frekanslarda dokuyu ısıtamıyorsanız.
Vucudumuz kayıplı dielektrik bir yapıya sahip olduğ için anten gibi davranıyor. Bir çocuğu kolunun uzunluğu ile yetişkinin kolunun uzunluğu farklıdır. Örneğin 100MHz’de yayın yapan bir kaynağın yanındayız. Bir çocuğun yanındaysak ya da bir yetişkinin yanındaysak durum farklı. Çok uzun boylu insan bundan çok daha az etkilenirken küçük çocuk daha çok etkileniyor. 1.75m uzunluğundaki bir insan 43MHz’de rezonansa giriyor, 0,5m boyundaki bir insan 150MHz’de rezonansa giriyor. Yani ozaman 150MHz’de biz o insan koruyamıyoruz anlamı çıkıyor. Yayınlanan yasal regülasyonlar yetişkini korurken bir çocuğu korumayabiliyor. IEEE c95 grubunda çocukları ve fetüsü daha iyi korumak için bu regülasyonları revize etmeye çalışıyoruz. Çünkü korunmadığını biliyoruz. Bu konuda da sağlık bakanlığını bilgilendirme görevlerimiz arasında.
GSM şebekesi 4-5Watt çıkış gücü veren hücrelerden oluşur. Biz de gelişmiş ülkelerdeki gibi nano hücrelere micro hücrelere geçmeliyiz, baz istasyonları 1’er watt vermeli. Bir cep telefonu kada baz istasyonu köşelerde olmalı. Ülkemiz için 10v/m’ye seviniyoruz, sevinmemeliyiz. 3v/m ‘nin üzerinde testler yapılmalı.
Almanların ve polonyalıların çocukluk lösemisi ile enerji nakil hatları arasındaki ilişki hakkında bilimsel çalışmaları var. Dünya sağlık örgütü de bu araştırmalardan etkilendi ve üzerinde çalışmalar yapıyorlar. Seratonin ve dofamin seviyesinde azalmalara neden olduğu söyleniyor. Giriş sırasında kan akışı fazlaysa bu ısıyı iç dokulara götürebiliyor. Lensten dolayı gözde oluşan ısı yükselmelerinin aniden katarak oluşumuna neden olduğu çalışmalar var.
Doku iletkenliği önemli, doku iletkenliği yüksek dokularda daha fazla ısı yükselmesi meydana geliyor. Evimizdeki mikrodalga fırınların yakınlarında çocuk dolaşmaması lazım. Fırının önünde bir ızgara var bu ızgara zamanla deforma olabiliyor. Parçalanmış bir ızgaradan bakan bir çocuk için enerji çok büyük miktarlarda olabilir. Çocukların gözlerine zarar verebilir. Amerikada böyle olaylar rapor edilmiş. Mutfakta buz dolabının üzerinde tutulması gerekiyor. Dünya sağlık örgütü 16 yaşın altındakilere cep telefonu verilmemesini tavsiye ediyor. Zorunda kalınırsa uçak moduna almak gerekiyor. Laptop bilgisayarlar üreme organlarına yakın olarak kullanıldığı için daha tehlikeliler.
Led armatürler, elektronik balastı olan armatürler çok kötü frekanslar yayıyorlar. Çocukların yatak odalarında böyle armatürleri kullanmamak gerekiyor. 3300Hz’lik Switch-Mode çalışan invertör devreleri var. Pahalı lambalarda bu sorunlar çözülmüş. Araç içinde cep telefonu kullanımı. Çocuğa kullandırmıyoruz ama.. Araç içinde 3 kişnin sigara içtiğini düşünün. Araç içinden çıkamayan enerji tekrarlamalardan ve yansımalardan dolayı normalin üstünde bir SAR oranı oluşturabiliyor.
Murat ŞEN 07:08 –
Elektromanyetik radyasyonla iyonlaştırıcı radyasyon farklı şeyler. Elektromanyetik radyasyonu ölçmek için alan şiddet metre ve spektrum analizi gibi aletlerden yararlanıyoruz. Elektirk alanları için v/m manyetik alanlar için tesle birimlerini kullanıyoruz.
1 yaş altı iyonlaştırıcı (iyonize edici ışınlar) radyasyona maruz kalma, radyoaktif ortamda çalışan erkeklerin çocuklarında lösemi gelişme riski var. Fosfat ve radyum’ca zengin topraklar da lösemi riskini artırır.
Elektromanyetik radyasyon iyonize edici değil mi?
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Radiation_Protection_Association
https://en.wikipedia.org/wiki/International_Commission_on_Non-Ionizing_Radiation_Protection
https://www.instagram.com/p/B7dxwLOjFb8/?igshid=1pxk2uaj2cjz9
