Büyük Alçak ve Orta Yörüngeli (LEO ve MEO) Uydu Sistemleri

Büyük Alçak Yörüngeli Uydu Sistemlerinde uydular yeryüzünden 700 ile 2000 km arasındaki yörüngelerde bulunurlar. Bu uydular peryodları 1.5 - 2 saat olan küresel yörüngelerde dolanırlar.Kullanılan yörüngeler yer yüzeyinin geniş ölçüde küresel olarak kapsanmasını sağlarlar (Şek-1).

Bu tür yörüngelerde bulunan uydu sistemleri genel olarak;

1. Küresel sistemlerdir,
2. Yere eş zamanlı olmayan sistemlerdir (non-geostationary),
3. Veri ve ses gibi gerçek zamanlı servislere destek sağlamaktadır,
4. Gerçekleştirilme süreci başlatılan sistemlerdir.

Başlıca LEO (Low Earth Orbit) ve MEO (Medium Earth Orbit) uydu haberleşme servisleri şunlardır;

• Telefon servisi,
• Veri iletimi servisi ,
• Fax servisi,
• Çağrı servisi ,
• Mesaj servisi,
• Coğrafi konum belirleme servisleri (GPS: Global Positioning System).

GLOBALSTAR

Globalstar sistemi sekiz düzlemde yer alan 48 alçak yörünge uydusundan oluşan bir sistemdir. Globalstar sistemi 1200, 2400, 4800, 9600 bps hızlarında veri iletişimi yapılmasına olanak tanır. Sistem, PSTN/PLMN bağlantılarını sayıları 100-210 arasında olan yer istasyonları ile gerçekleştirir. Küresel şebekeler aracılığı ile iletişim sağlandığında elde kullanabilir(hand-held) telefonlar doğrudan uydular aracılığı ile iletişim kurar. Globalstar sistemi ile yapılacak konuşmalarda, bütün konuşmalar bölgesel bir yer istasyonuna yöneltilerek gerçekleştirilir. Bu yolla yerel servis sağlıyacılara ek bir gelir sağlanırken yerel yönetimler de denetimlerini sürdürebilirler.

Oluşturulmakta olan sistemde iki uydu izleme yer kontrol istasyonu (SOCCS:Satellite Operations Control Center Station), uyduları çeşitli yer istasyonlarına yerleştirilen TT&C (Telemetry Tracking & Control) birimleri ile izleyecek ve denetleyecektir. Bunun yanısıra, iki yer işletim kontrol merkezi birbirine yakın bölgeler arasında dinamik olarak kapasite tahsisi yapacaktır. Yer işletim kontrol merkezleri SOCCS’lardan alınan bilgileri koordine ederken servis sağlayıcılardan da faturlandırma bilgileri toplayacaktır.

Globalstar uyduları yörüngelere 1998 Şubatı ile birlikte yollanmaya başlanmıştır. Sistemin 44 uydusu 1999 yılı ortalarına servis vermeye başlayacaktır. Globalstar’ın servislerinden, hücresel telefon sistemlerinin olmadığı ya da yetersiz olduğu yerlerde çalışmak ve yaşamak durumunda olanlar da geniş ölçüde yararlanabilecektir.

Globalstar var olan altyapılara dayalı servislere ek servisler sağlayacaktır. Bu bağlamda, PTT’ler ve hücresel telefon işleticileri ve diğer telefon operatörleri ile işbirliğine gidilecektir.

IRIDIUM

Iridium Motorola firmasınca tasarımlanan küresel bir sistemdir. Iridium sistemi 66 alçak yörüngeli uydu temelinde oluşturulacaktır. Sistem tasarımlanırken GSM tabanlı telefon yapısı gözönüne alınmıştır. Bu yapıda her uydu komşusu olan 4 uydu ile bağlantılıdır. Keza, her yer istasyonu coğrafi kontrol alanına sahiptir.

Mobil terminallerden bir arama yapıldığında, terminalin coğrafi konumunu belirlenecek ve dahil olduğu bölgenin yer istasyonu da bu aramanın karasal yönüyle ilgili işlemleri yürütecektir.

 ICO

ICO, INMARSAT tarafından kurulmuş ve 2 adet yedek olmak üzere 12 orta yörünge (MEO) uydusundan oluşan bir sistemdir. Sistem, mobil terminalin en az 2 uyduyu görebileceği şekilde tasarımlanmıştır. Uydular, mobil terminalle yer istasyonu arasındaki iletişimi aktarıcı görevi üstlenmiştir.

Sistem, esas olarak varolan karasal hücresel ağların servis veremediği bölgeleri bu ağlara bağlamayı amaçlamaktadır.

  Tablo1 Parametre Karşılaştırmaları:  

KAYNAKLAR: http://www.uni-sb.de/~th.nicolay/research/big_leo.html

“Satellites Free The Mobile Phone”, Barry Miller, IEEE Spectrum, Mart 1998

(Ar-Ge, 2/7/1998)