Uydu İletişiminin Internet Açısından Önemli Karakteristikleri

 

Uydu Linkinde Gecikme

Bir iletinin uydu üzerinden kurulmuş bir linkle ulaştırılmasında, uydunun yeryüzünden olan yüksekliğinden ve elektromagnetik dalgaların sonlu hızından dolayı, fiziksel olarak ortadan kaldırılması mümkün olmayan bir gecikme sözkonusudur.

Örneğin, bir GEO uydunun, uydualtı noktada bulunan bir yer istasyonundan uyduya gönderilen bir radyo sinyalinin, uyduya çıkış-iniş süresi 239.6ms'dir. Uydunun görüş alanının sınırındaki bir yer istasyonu için bu süre, 2 x 41,756km'den 279ms'ye çıkmaktadır. Bu gecikmeler bir iletinin yer istasyonu-uydu- aynı yer istasyonu şeması içindir; GDS'nin ise görüş alanının uçlarında 558ms'ye ulaştığı görülecektir, ki günümüzün karasal hatlarıyla karşılaştırıldığında gözardı edilemez bir gecikme ortaya çıkmaktadır. GDS, yalnızca dalga yayılım süresinden ibaret değildir. GDS, uydu ağındaki başka linklerdeki iletim ve yayılım sürelerinden, ağ geçitlerinde kuyruk gecikmesi de yeralmaktadır. Eğer link, birden çok sıçrama veya uydulararası linkleri de kapsıyorsa dalga yayılım süresi daha da artacaktır. Uydular, daha karmaşıklaşmakta ve on-board sinyal işlemeyle ek bir gecikme daha oluşmaktadır.

İletişim için kullanılan diğer yörünge tipleri, LEO ve MEO'lar, dünyaya çok daha yakın oldukları için dalga yayılım süresi kısalmakta ve kapsamayı üstlenmiş uydunun yer istasyonuna göre konumuyla birkaç milisaniye ile 80ms arasında değişmektedir. Bu sistemler daha çok uydulararası linkler kullanırlar ve sistemde kapsanan ağdaki yönlendirmeye göre iletinin ve karşılığının izlediği yolun değişmesiyle gecikme değişmektedir.

Değişken GDS'leri

Bazı uydu ortamlarında, örneğin LEO uydu takımlarında, uyduya ve uydudan yayılım gecikmesi zamanla değişir, GBÇ büyür.

Gürültü

Elektromagnetik nedenlerden, iletilen sinyal gücünün alınan mesafenin karesiyle orantılı olarak düşmesi, bu mesafenin uzun olduğu uydu linklerinde düşük bir S/N ile sonuçlanmaktadır. Ku-bant gibi bazı frekans aralıkları, yağmur gibi atmosferik etkilere özellikle duyarlıdır. Günümüzde uydu linkleri genelde 1 x 10^-7 veya daha iyi bir BER değerine sahiptir. İleri hata denetleme kodlamasının yeni sistemlerde yeralmasıyla, uydu hata performansı fiberin 1 x 10^-9 BER'ine yaklaşmaktadır. Yine de iletim hataları karasal linklerden daha fazladır.

Bantgenişliği

Radyo spectrum sınırlı bir doğal kaynaktır. Bu sınırlılık, tasarımlarda daha dar bantgenişliğine karşılık başka sıkıntıların kabullenilmesine yol açmaktadır. Noktadan-noktaya ticari uydu servisleri bugünkü tipik taşıyıcı frekansları, C-bant ve Ku-banttadır. Yeni servislerde Ka-bant da kullanılmaya başlanmıştır. Bir uydu, birkaç düzine transponder taşıyabilir. Spectrum'un sınırlı olması türlü uygulamaların, antlaşmalarla ancak belirli bir bantgenişliğine sahip olabilmesine neden olmaktadır. Bunun yanında, bir uydu devresine geniş bir bantgenişliği de tahsis edilebilmesi de günümüz transponderleri ile kolaydır.

Asimetrik kullanım

Uydulara veri göndermede kullanılan mikrodalga ekipmanının pahalılığından ötürü, bugünün servisleri sıklıkla asimetrik linkler üzerinden verilmektedir. Örneğin, uydu ağına bağlı bir kullanıcı, bütün giden trafiğini yavaş bir karasal link (çevirmeli modem kanalı gibi) üzerinden göndermekte ve gelen trafiği uydu kanalı üzerinden almaktadır. Başka bir sık rastlanan durum, hem gelen hem giden trafiğin uydu linki kullanılarak gönderildiği, ancak uplinkin downlinkten daha düşük kapasitede olmasıdır.

Enformasyon istemi telefon hattıyla yapılır ve istenilen çok daha yüksek bir hızla uydu üzerinden yerine ulaştırılır. Yeni sistemlerin istem üzerine uydu yoluyla kullanıcıdan çıkışın 2 Mbps'e, kullanıcıya inişin 6 Mbps'e erişeceği beklenmektedir.

Kesintili bağlantılılık

GSO olmayan yörünge konfigürasyonlarında, uydudan uyduya 'eldeğiştirme'(handover), veri kaybına yol açabilmektedir.

Yayın yeteneği

Uydudan yapılan iletim uzaklıktan bağımsız maliyeti ve belirli bir coğrafi alandaki tüm alıcılara ulaşma olanağı ile broadcast ve multicast uygulamaları için doğallıkla uygun bir seçimdir.

Coğrafi bağımsızlık

Uydular, uzak, kenarda kalmış, karasal altyapısı zayıf alanlara veya ülkelere kolaylıkla ulaşabilmektedir. İlişkili bir avantajları, uydu linklerinin mobil kullanıcılara ulaşabilmeleridir .

Link kurma kolaylığı

Uydular iletişim trafiğini kolaylıkla düzenlememize elverir. Örneğin, Avrupalı ISS ABD'ye olan Internet erişimini 2'den 8 Mbps'e yükseltmek isterse, var olan 2 Mbps karasal devrelerine eklemek için ABD'den Avrupa'ya 6 Mbps'lik simplex bir uydu devresi sağlanabilir. Pek çok durumda karasal linki yenilemekten daha ucuz ve daha hızlı yapılabilir. ABD'ye bantgenişliği zor veya pahalı olduğu Doğu Avrupa veya küçük Batı Avrupa kentlerinde, maliyeti daha uygun ve kurulması hızlı asimetrik tam duplex uydu çözümü sağlanabilmektedir.

Uyduların iletişim altsisteminde gelişen yetenekler

Uydular artık 'bükülmüş boru' örneği, sadece aldığını frekans ve coğrafi alan değişikliğiyle yere aktaran bir yansıtıcı olmaktan çıkarak, uydulararası link kurma, on-board anahtarlama, veri tamponlama(buffering) ve sinyal işleme yeteneklerine de sahip olmaya başlamışlardır.