ARAMA MOTORLARI  
     

  1. Bilinmeyen Karma��k Bir Batakl�kt�r Web
  1997 Aral�k ay�nda yakla��k 320 milyon web sayfas�n�n oldu�u bu say�n�n �ubat 1999'da 600 milyon oldu�u g�n�m�zde ise 2 milyardan fazla web sayfas� ve 600 milyon'dan fazla resim bulunuyor. Her ge�en g�n de bu say� exponansiyel olarak artmaktad�r. Bir y�ldan az bir s�rede bilgi miktar� iki kat�na ��kmaktad�r.
  Internetin b�y�kl��� hakk�nda bir �ok bilimsel ara�t�rmalar yap�lm��t�r. Yakla��k de�erler vermek gerekirse g�n�m�zdeki de�erler:

2,200,000,000 web sayfas�
37,000,000,000,000 byte yaz�;
600,000,000 resim;
10.000,000,000,000 byte resim verisi

ve her g�n web'e yakla��k 3 milyon sayfa eklenmektedir.
  Bu kadar yo�un bir bilgi karma�as� i�inde hangi bilgiye nas�l eri�mek gerekti�ini bilmemiz gerekir. Fakat klasik arama motorlar�yla bu bilginin b�t�n�ne eri�mek imkans�zd�r. Pop�ler arama motorlar� bile web'in sadece �ok k���k bir k�sm�na eri�ebilmektedirler. Arama motorlar� ticari siteleri e�itim sitelerine Amerika sirtelerini Avrupa sitelerine, pop�ler siteleri ise daha az bilinen sitelere tercih ediyorlar ve onlar� indexliyorlar.
  Her arama motorunun kendine g�re g��l� ve zay�f y�nleri vard�r ve t�m aramlar i�in tek bir arama motoru kullanmak hata olur. Onun i�in hangi i� i�in hangi arama motorunun kullan�lmas� gerekti�ini ve arama tekniklerini iyi bilmek gerekir.
  Web sayfalar� s�k s�k de�i�ikli�e u�rarlar yada silinebilirler. Bir web sayfas�n�n ortalama �mr� 1-2 ay aras�nda de�i�mektedir. Yani bir g�n i�erisinde yakla��k 40 milyon web sayfas� de�i�ikli�e u�ramaktad�r. Bu kadar s�kl�kla de�i�en ve exponansiyel olarak ta artan bilgiyle hi� bir algoritma ve bilgisayar g�c� ba�a ��kamaz. Onun i�in etkili arama i�in yeni metodlar kullan�lmal�d�r.
  B�y�k arama motorlar� t�m web sayfalar�n� indexleme i�leminde zorlanmaktadorlar. En b�y�k arama motoru bile t�m web'in y�zde 25'ini indexleyebilmektedir. Di�er arama motorlar� ise sadece y�zde 5'ini almaktad�r. �rnek verecek olursak arama motoru devi AltaVista 1997'de 100 milyon, 1999'da 140 milyon, Ocak 2000'de 250 milyon web sayfas�n� indexledi. G�n�m�zde ise yakla��k olarak 350 milyon web sayfas�n� indexlemi� durumda.
  Arama motorlar� �ok yava� tekrar indexleme yapmaktad�rlar. Bunu denemek i�in listelenmeyen bir web sitesi bulup ana arama motorlar�na elle ekleyin. Google ve Northernlight bir iki hafta i�inde bu sitenin b�y�k bir k�sm�n� indexlemi� olacakt�r. Altavista sadece elle girdi�iniz sayfalar� indexleyecek ve ba�lant�lar� izlemeyecektir. Fast/Alltheweb ise indexlerini aylar sonra g�ncellemektedir.
  Arama motorlar� kendi index veri tabanlar�n� bile g�ncellemede zorlanmaktad�rlar. Dolay�s�yla 404 sayfa hatalar� artmaktad�r. Daha etkili arama yapabilmek i�in de�i�ik teknikler kullanmak gerekmektedir.
  Web'de ki bilgilere eri�ebilmek i�in ba�ka teknikler kullanmak gereklidir: Ancak ilk �nce var olan arama motorlar�nda nas�l etkili bir arama yap�l�r onu ��reneceksiniz. Arama motorlar� birbirlerinden �ok farkl� �zelliklere sahip oldu�unu ve her biri de�i�ik algoritmalar kulland���n� g�receksiniz. �rnek olarak google ve infoseek bir sayfaya link veren siteleri sayar ve ona g�re sayfan�n a��rl���n� hesaplar, hotbot ise sayfay� ziyaret eden ki�i say�s�na g�re a��rl�k belirler. Daha sonra combing ve klebing gibi yararl� arama tekniklerini ��reneceksiniz.


2. Web Aramaya Giri�

  Web de arama yapmak bir sanatt�r. Web'de g�n�m�zde yakla��k olarak 1.5 milyar�n �zerinde indexlenebilir sayfa mevcuttur ve her ge�en g�n exponansiyel olarak artmaktad�r. En kapsaml� arama motorlar� bile web'in ��te birinden daha az bir k�sm� kapsamaktad�r. Inktomi 500 milyon safyay� Altavista 350 milyon sayfa kapsamaktad�r.
Ticari ��pl�k aras�nda bilgi aramak i�in de�i�ik yollar vard�r. Muhtemel stratejik yakla��mlar a�a��daki gibi listelenebilir:

1- Kendi kendinize arama yapabilirsiniz - searching
      ana arama motorlar�n� kullanarak
      haber gruplar�n� kullanarak
      mesaj tahtalar�n� kullanarak
      mail listelerini kullanarak
2- Bilgileri daha �nce aram�� olan insanlar� arayabilirsiniz - luring, trolling, combing
3- Aray�c�lar�n (seeker) geldi�i yeri izleyebilirsiniz - luring, trolling, klebing
4- Gizli veritabanlar�n� ke�fedip kullanabilirsiniz- seeking, hacking
5- Kendi arama program�n�z� yapabilirsiniz- programmin

  Her sorgunun bir HAZIRLIK, DE�ERLEND�RME ve B�RLE�T�RME safhas� vard�r. Bu safhalar� ��renerek iyi bir aray�c� olacaks�n�z ve web'de istedi�iniz her t�rl� bilgiyi bulabileceksiniz.
  Bu yaz�da iyi aray�c�lar i�in gerekli olan bir �ok konuya yer verilmektedir. Bunlardan baz�lar�:

    Etkili bir arama yapabilmek i�in en iyi gezginler,
    Popup banner'lardan nas�l kurtulunur,
    Ticari spammer'lara ve porno reklamlara kar�� teknikler...  
  
  Aramay� bildikten sonra Web'de kitaplar, gazeteler, �niversite makaleleri, resimler, ses , m�zikler, filmler her�ey ama her�ey bedava olarak sizi beklemektedir.

  �yi bir aray�c� kimdir?
    �yi bir aray�c�, bir �niversite tezi yazmak i�in gerekli t�m bilgiyi bir iki saat i�inde toplayabilen ki�idir,
    �yi bir aray�c�, yar�m d�zine bilgisayar ve s�rekli bir internet ba�lant�s�yla orta b�y�kl�kteki bir kasaban�n k�t�phane problemini     ��zebilen ki�idir.

  Muhtemelen arama i�in de�i�ik geli�mi� (advanced) tekniklerin kullan�ld���n� biliyorsunuzdur. Ancak bu geli�mi� teknikler a��klanmas� zor sonu�lar ortaya ��karmaktad�r. Mesela a�a��da verilen iki sorgunun verdi�i sonu�lar a��klamas� zor bir durum olu�turmaktad�r:

[+"how to search the www"] sorgusu 118 tane sonu� vermesine ra�men,
[+"how to search the www" -money] sorgusu 120 tane sonu� vermektedir.

  G�r�ld��� gibi ayn� sorguyu -money ile yap�nca, yani money kelimesini eleyince, normal sorgudan daha fazla sayfa gelmektedir!!!
Bu durumlar arama motorlar�n�n kulland�klar� algoritmadan kaynaklanmaktad�r. De�i�ik arama motorlar�nda deneme yaparsan�z durumu daha iyi anlayabilirsiniz. Arama motorlar�nda baz� de�i�ik default ve basit �zelliklere sahiptirler. Bu farkl� ayarlardan dolay� bu komik yada yanl�� sonu�larla kar��la��lmaktad�r.
  �rnek olarak baz� arama motorlar� default olarak girilen terimleri OR lamaktad�r. �lk ba�ta gelen sayfalarda bu arad���n�z terimler �ok fazla ge�mesine kar��n liste sonlar�na do�ru bu miktar azalmaktad�r. Bu nedenle en son gelen sayfalarda arad���n�z terimlerin hepsini g�remeyebilirsiniz. Bu nedenle terimler aras�na AND se�ene�ini koyman�z gerekmektedir.
  Di�er bir default se�enek ise k�rpma'd�r. (trancating) Mesela "web searching" diye arad���n�zda kar��n�za "searching", "searcher" ve hatta "web-spiders" terimlerini i�eren d�k�manlar da gelecektir.
  Hatal� sonu�lar�n di�er nedenleri ise arama motorunun tam olarak neyi arad��� ile a��klanabilir. Bazen arad���n�z terimin bir URL adresinde ge�mesinden dolay� sonu� sayfalar�nda bu terimi hi� g�remeyebilirsiniz! Birde baz� sonu� sayfalar�nda arad���n�z terimin daha �nceki bir zamanda olup g�ncellenmi� durumunda ise olmad��� olabilir. Bu nedenle kulland���n�z web arama motorunun d�k�manlar�n� iyice okuyarak tam olarak neyi nas�l arad���n� ��reniniz. B�ylece o arama motorundan maksimum etkili bir �ekilde faydalanabilirsiniz.


3. Arama motorlar� ka� tane URL adresi kaps�yor?

Arama motorlar�n�n ne kadar bilgi kapsad���n� yani indexledi�i sayfa say�s�n� bulmak i�in a�a��daki ilgin� hileli sorguyu kullanabilirsiniz.

[http://www.northernlight.com/nlquery.fcg?cb=0&qr=search+or+not+search&orl=2%3A1]

  Fast, Altavista, Google ve Hotbot gibi b�y�k arama motorlar�ndan olan Northernlight'ta �ubat 2000'de yap�lan sorguda 250 milyon URL adresi gelmi�tir. �lk s�ralarda gelen sonu�lar �ok ilgi �ekicidir!!!


4. Arama motorlar�n�n limitleri ve can s�k�c� y�nleri

  Web'deki bilgilerin standart bir bi�imde indexlenmemesinden dolay� bilginin getirilmesi ve bulunmas� zor olmaktad�r. Altavista gibi ticari arama motorlar� arad���n�z konuyla alakas� bile olmayan binlerce sayfa getirmektedir. T�m web arama motorlar� web'i tarayarak web sayfalar�ndaki t�m kelimeleri veritabanlar�na kay�t etmektedirler. Hatta baz�lar� (google gibi) sayfalar� mirror bile etmektedirler! Bu nedenle kaybolmu� ve silinmi� sayfalara bile ula�man�z m�mk�nd�r. Bu �zellikler nedeniyle web'e att���n�z bir sayfay� tamamen silmeniz ve yok etmeniz de imkans�z hale gelmektedir.
  Web'i tarayan bu arama motorlar� terabyte'larca s�k��t�r�lm�� text bilgi ile u�ra�maktad�rlar. Milyonlarca sayfadan milyarlarca kelimeyi saklamaktad�rlar dolay�s�yla herhangi bir sorgu sonucu ba�a ��k�lamaz bir durum alabilir. Bu nedenle arama bilgisi ve stratejisi olmadan bu arama motorlar�n� kullanmak karanl�kta ama�s�zca dolanmaya benzer.
  Problem sadece bilgiyi nas�l bulabilece�imiz de�il ayn� zamanda nas�l de�erlendirece�imizdir. Mesela bir sorgu sonucunda yakla��k 200 sayfa geldi�ini varsayal�m. Bir sayfay� ��yle bir g�zden ge�irme s�renizin de yar�m dakika oldu�unu varsayarsak tek bir sorgu sonucunu taraman�z 100 dakikay� alacakt�r!. Bu erkili bir arama yakla��m� de�ildir. Bunun i�in arama sonu�lar�n� �ok aza indirecek teknikleri bilmeniz ve kullanman�z gereklidir.
  Web'i gezinerek siteleri otomatik olarak indexleyen bot'lar� kullanan Robot arama motorlar� da vard�. Ancak hi�bir arama motoru Web'in bu korkun� b�y�mesine yeti�ememektedir. En b�y�k arama motorlar� bile t�m web'in sadece y�zde 10'luk bir k�sm�n� kapsamaktad�rlar. Geri kalan y�zde 90'l�k k�sma ula�abilmek i�in kendi bot programlar�n�z� yazmak gibi geli�mi� teknikleri kullanmak zorunda kalacaks�n�z.
  T�m ana arama motorlar� bilin�li olarak baz� hileler kullan�larak sorgu sonu�lar�nda ilk s�ralar� kapabilmek i�in spam sald�r�lar�na u�ramaktad�rlar. En �ok kullan�lan spam teknikleri:

-anahtar kelimelerin tekrarlanmak suretiyle �ok fazla kullan�m�,
-sitenin i�eri�iyle ilgisi olmayan anahtar kelimelerin kullan�lmas�,
-h�zl� meta g�ncelleme kullan�m�,
-arka fonla ayn� renkte renkli kelimelerin kullan�lmas�,
-de�i�ik URL adresleriyle ayn� sayfan�n �o�alt�lmas�.

  Bu nedenle aray�c�lar bir �ok sorgu i�in arama sonu�lar�ndaki ilk 20-30 kayd� atlamas� ve ara�t�rmas�na bu noktadan sonra devam etmesi gerekmektedir. Hatta bir �ok ana arama motorlar� listelerde pozisyonlar� satmaktad�rlar ve baz� sitelerin listede en ba�ta gelmesini sa�lamaktad�rlar. Ayr�ca bedava arama motorlar�n�n ana ama�lar�ndan biri kulan�c�lar�n arama yapt�klar� konular� belirlemek ve bunlar� ���nc� partilere satmak oldu�unu da unutmay�n. Bu y�zden bu t�r durumlar i�in kar�� ��z�mlere sahip olmal�s�n�z.

5. Neyi ne zaman kullanmal�

  Web'de bulunan �ok de�i�ik ara�lar� etkili bir �ekilde kullanmay� ��renebilirsiniz ancak unutmay�nki araman�n en �nemli k�sm� internete ba�lanmadan �nce ba�lar. Hangi arac� ne zaman ve nerede kullanmay� bilmek �ok faydal�d�r. Burada ne zaman derken g�n�n saati belirtilmek istenmektedir. Yani sorguyu g�n�n hangi saatinde yapt���n�z �nemlidir.

5.1 Normal ve Geli�mi� arama tutars�zl�klar� ve tuhafl�klar�

  Bir �ok arama motoru "normal" ve "geli�mi�" (advanced) arama maskelerine sahiptir ve geli�mi� arama normal arama'dan tamamen farkl� sonu�lar vermektedir. �rnek olarak Altavista'da (Eyl�l 2000'de) +how to search +hints sorgusunu "normal" sorguyla arad���n�zda 1999 sayfa getirmesine kar��n ayn� sorguyu "geli�mi�" modda yaparsan�z sadece 2 tane sayfa elde ediyorsunuz!!!
  Daha da ilginci e�er ayn� sorgu terimlerinin yerini de�i�tirirseniz , +hints +"how to search" �eklinde, "geli�mi�" arama size 8 sayfa verecektir!

5.2 S�n�fland�r�lm�� Dizinler (Directories) ve Arama Motorlar�

  Web'de iki tane ana arama arac� mevcuttur. Bunlar Yahoo, Open Directory yada LookSmart gibi s�n�fland�r�lm�� dizinler ve Altavista, HotBot gibi arama motorlar�d�r. S�n�fland�r�lm�� dizinler kategorize edilmi� listelerden olu�ur ve sitelerin k�sa a��klamalar�n� i�erirler. Web site sahiplerinin sitelerini g�ndermeleri ile d�zenlenir kategoriler. S�n�fland�r�lm�� dizinler belli sayfalara eri�mek i�in bir yard�mc� olarak size yard�mc� olurlar. Ancak belirli bir konuda �ok h�zl� bir �ekilde bilgiye eri�mek i�in arama motorlar� kullan�l�r. Modern arama motorlar� bir sayfadaki t�m kelimeleri kay�t eder ve e�er nas�l elde edebilece�inizi biliyorsan�z �ok yararl�d�r.
  Sorgular�m�zda �ok nadir kullan�lan kelimeleri se�ersek milyarlarca sayfa aras�nda istedi�imiz tek bir sayfay� ay�rabiliriz. Nedeni �ok basittir, web b�y�k bir k�t�phanedir ve sorgunuz ne kadar az kullan�lan ve ola�an d��� ise arad���n�z bilgiyi o kadar kolay bulabilirsiniz.
Yaz�m hatalar� da ba�ka bir etkendir. �rnek olarak "you will get" sorgusunu arad���n�zda milyonlarca sayfa bulursunuz ancak "you woll get" yazarsan�z sadece bir tane sayfa bulursunuz.
  Tabiki bilgiye eri�mek i�in dizinler ve arama motorlar� kullan�lan tek yol de�ildir. Bunlardan ba�ka se�enekler de vard�r. Arad���n�z bilginin kategorisine g�re kullanaca��n�z arac� se�melisiniz. �imdi bunlardan baz�lar�n� g�relim:

Geni� konularda , "Combing hakk�nda bilgi", "Arama stratejileri ile ilgili bilgi", "web'in ger�ek b�y�kl��� hakk�nda bilgi" gibi sorular i�in
Dizinler+ Arama motorlar� + Haber gruplar� + Ki�isel sayfalar

Nadir konularda, "belirli arama motorlar�n�n kulland��� algoritmalar hakk�nda bilgi", "kendi arama bot'umda kullanabilece�im aynak kodu �rne�i", "yeni bir arama algoritmas� ile ilgili bilgi" gibi konular i�in
Arama motorlar� + Meta-Arama motorlar� + Haber gruplar� + Mesaj Tahtalar� + Mail Listeleri + Ki�isel sayfalar

Toplumsal konularda (insanlar�n �zerinde konu�tu�u konularda), "warez aramalarda yeni ipu�lar�", "yeni arama bot'u yazanlar var m�?" gibi konularda
Usenet aramalar�n� +Mesaj Tahtalar�n� + Mail listeleri

kullan�lmal�d�r.
  Web'de arama d�nyas�na dalmadan �nce her zaman kendinize bir sorun, "ba�ka birisi bunu benim i�in yapt� m�?" diye. Buna Combing deniliyor. Arad���n�z bilgiyi daha �nce aram�� olan insanlar� aramak �ok ilgin� sonu�lar verebilir. Bunun i�in Mesaj tahtalar�, �zel sayfalar ve t�m usenet d�nyas�n� bu i� i�in kullanabilirsiniz.

5.3 Belirli gereksinimler �zerinde yo�unla�mak

  Internet �zerinde ara�t�rma yapman�n en iyi yolu belirli gereksinimler �zerinde yo�unla�mayla olur. Aksi taktirde bir hayat boyu faydas�z linkler aras�nda s�r�klenip durabilirsiniz!

�yi bir kural: E�er 15 dakikadanaz bir s�re i�inde arad���n�z konuya ula�amazsan�z yada hi� yakla�amazsan�z arama stratejinizi de�i�tirmeniz iyi olacakt�r.

Bir arama i�lemini 5 ana k�sma b�lebiliriz:

Haz�rl�k, arama stratejisinin belirlenmesi
Ba�lama safhas� (zay�f bir sinyal) ,
Eleme ve d�zeltme safhas�,
Yakla�ma (k���k d�zeltmeler, �ok g��l� sinyal),
Kapan�� (en son safha, sinyal �zerinde hi� bir g�r�lt� yok)

  Buradaki ana ama� hedefi bir seferde net bir �ekilde bulmakt�r. Buradaki her safha belirli karakteristiklere sahiptir ve belirli bir bilgi birikimi gerektirir. Fakat t�m safhalarda gerekli olan global bir parametre vard�r. Bu parametre belkide en �nemli oland�r: her zaman takip edilen iz �zerinde kalabilme kapasitesi.
  Sielaff'�n da dedi�i gibi "her zaman belirli gereksinimleriniz �zerinde yo�unla��n�z. Aksi taktirde b�t�n hayat�n�z� ilgin� fakat faydas�z link adalar� aras�nda s�r�klenerek ge�irebilirsiniz". Mesela kendi web arama bot'unuzda kullanmak i�in bir script kaynak kodu ararken durup IRC-bot'lar hakk�nda buldu�unuz �ok ilgin� bilgileri okumaya kalkmay�n. Bu hepimizin yapt��� bir hatad�r asl�nda. Normalde 10-15 dakikada bulmam�z gereken konular �zerinde bazen saatlerce ara�t�rma yapt���m�z olmu�tur. Bunun nedeni insan�n bir i�i yaparken ilgisini �eken di�er konulara y�nelmesidir. Onun i�in bir i� yaparken , hele hele bir derya olan web'de arama yap�yordan�z arad���n�z konudan ba�ka hi�bir konuya y�nelmemeniz gerekiyor. Zira bunu yapacak olursan�z y�neldi�iniz konudan da ba�ka bir konuya y�nelebilirsiniz ordan da ba�ka bir konuya ve sonunda bakars�n�z ki esas arad���n�z konunun tamamen d���na ��km��s�n�z!!!



6. Ba�lant� Sorunlar�

  Arama yaparken yava� ba�lant� bir kabustur. Binlerce nedenden dolay� internet ba�lant�n�z� kontrol etmek isteyebilirsiniz. �imdi �zel yaz�l�m kullanmadan sadece sisteminizde bulunan ara�larla bunu nas�l yapaca��m�z� g�relim:
  Kar��la�aca��n�z ana sorunlar yava� ba�lant�, beklenmedik hat kopmalar�, orda oldu�unu bildi�iniz halde bir web sayfas�na eri�ememeniz olabilir. T�m bunlar�n nedeni nedir? Kim bilebilir? kendi bilgisayar�n�z m�? telefon hatt�n�z m�? yada servis sa�lay�c�n�z m�? yada ula�mak istedi�iniz site mi? t�m bunlar�n biri yada bir ka�� neden olabilir. Problemi nas�l belirleyeceksiniz?
  Arama i�leminde bu �ok �nemli oldu�u i�in baz� ip u�lar� verelim. Bu t�r problemleri belirlemek i�in binlerce program vard�r fakat �o�u zaman bunlar� kullanmak bile gerekmeyebilir. Sadece kendi PC'niz i�indeki ara�lar yeterli olmaktad�r.

6.1 Internet ba�lant� h�z�n�z ne kadar h�zl�?

  Kolayca cevap verilebilecek bir soru de�ildir. �evirmeli (dial-up) ba�lant�lar ilk ba�lant� h�z�n� verirler. Bunun i�in sistem tray'inde bulunan ba�lant� ikonuna sa� tu�la t�klay�n ve men�den status'� se�in. Burada ISS ile yap�lan ilk ba�lant� h�z�n� g�rebilirsiniz. Fakat bu ger�ek ba�lant� h�z�n�z� g�stermez zira ger�ek ba�lant� h�z�n�z zamanla de�i�ebilmektedir. Ancak online ba�lant� h�z�n�z� test edebilece�iniz siteler vard�r.
   Yada sistem monitor'dan ISS ile aran�zdaki ba�lant�y� s�rekli olarak takip edebilirsiniz. Bunun i�in Accessories-system tools'a girebilirsiniz. E�er y�kl� de�ilse Program Ekle/Kald�rdan sistem monitorunu y�kleyebilirsiniz.
  Sistem monitoru kullan�larak ba�lant� h�z�n�z� devaml� kontrol alt�na al�rs�n�z ve ba�lant� sorunlar�n� �ok kolay bir �ekilde belirleyebilirsiniz. Al�nan byte'lar g�nderilen byte'lar, hatal� veriler... bilgilerine bakarak hatan�n nerden kaynakland���n� anlayabilirsiniz.

6.2 Ping i�lemi

  Internet browser'�n�z �al���yor ancak istedi�iniz sayfay� y�kleyemiyor. Bunun nedenini ping i�lemi ile bulabilirsiniz. Bunun i�in o me�hur DOS ekran�n� kullanman�z gerekecektir. DOS komut sat�r�nda :

ping altavista.com

  yazarsan�z bu sunucunun ayakta olup olmad���n� test edebilirsiniz. E�er kar�� taraftan cevap gelirse sunucu ayakta demektir. E�er ba�lant� kurulamazsa bir sorun var demektir. Ping komutunun verdi�i bilgilere bakarsan�z sitenin IP numaras�n� da verdi�ini g�rebilirsiniz. Yani ping ayn� zamanda bir ismi IP adresine �evirmek i�in de kullan�l�r. Ping komutunu -t se�ene�i ile ba�lat�rsan�z "ping -t altavista.com" siz i�lemi kesene kadar ping atmaya devam edecektir. Kendi ayarlar�n�z� kontrol etmek i�in kendi kendinize de ping atabilirsiniz

ping 127.0.0.1 (127.0.0.1 adresi kendi bilgisayar�n�za bir loopback adresidir.)

  E�er bu komut hata verirse TCP/IP yada �evirmeli a� ayarlar�n�zda bir sorun var demektir. Bunu gidermek i�in TCP/IP'yi tekrar y�kleyin yada sadece �evirmeli a�� yeniden y�kleyin. Daha da iyisi Windows sisteminizi pencereden a�a�� at�n ve bir Linux sistemi kurun.

6.3 Web gecikmelerinin izlenmesi

  Internet gezgininde bir sayfa y�klemeye kalkt���n�zda asl�nda bu sayfa bir s�r� sunucuyu ge�ip sizin bilgisayar�n�za gelmek zorundad�r. ��te sayfa bu yolculuk s�ras�nda gecikmelere u�rayabilir yada size ula�madan tamamen kaybolabilir. Bu sorunlar� tespit edebilmek i�in tracert komutu kullan�l�r. tracert sadece ping'in daha g��l� bir halidir. sizin bilgisayar�n�zdan hedef sisteme ula��ncaya izlenen t�m sunucular� ve bu sunucularda harcanan gecikme zaman�n� listeler. Bunun i�in:

tracert altavista.com

  komutunu kullanabilirsiniz. Bu komutun sonucu olarak ekranda bir s�r� sunucu ismi g�r�rs�n�z. Bu sunucular sizin bilgisayar�n�zla altavista.com sunucusu aras�ndaki sunuculard�r. Kom�ular�n�z� tan�man�z her zaman i�in iyidir.

6.4 �l� ba�lant�lar ve IP adresleri

  Web siteleri kolay ak�lda tutmak i�in guvenlikhaber.com gibi isimlere sahiptir. Ancak internet'te bu isimler bir �ey ifade etmez bunun yerine IP numaras� kullan�l�r. ��te bizim kulland���m�z web isimleri asl�nda bir IP numaras�na kar��l�k gelmektedir. Bu i�lemi yapan yani bu ikisini birbirine �eviren sunucular vard�r , DNS (Domain Name Server, Alan Ad� Sunucusu). Internete ba�land���n�zda servis sa�lay�c�n�zda sizin bilgisayar�n�za bir IP belirler ve bu numara her seferinde de�i�ik olabilir. (dinamik IP deniyor buna) Internette baz� programlar, internet telefonlar�, chat programlar�..gibi... sizin IP numaran�z� istemektedir. Bunun i�in bilgisayar�n�z�n IP numaras�n� winipcfg.exe komutundan ��renebilirsiniz. Bu komut Adapt�r adresi, IP adresi, default gateway gibi bilgileri listeler.
   E�er Internet ba�lant�s�n� yapt���n�z halde internet uygulamalar� �al��m�yorsa WinIPcfg.exe program�n� �al��t�r�n ve default gateway k�sm�na bak�n. E�er burda 0.0.0.0 yada bo� bir adres varsa ba�lant�n�z sa�l�kl� bir �ekilde yap�lmam�� demektir. Bunun nedeni servis sa�lay�c�s� olabilir yada �evirmeli ba�lant� ayarlar�n�z bozuk olabilir.



7. Opera Internet Gezgini

  Gezginler aras�nda �nemli olabilecek bir �ok de�i�iklikler vard�r. E�er bilgi ar�yorsan�z farkl� bir browser se�ebilirsiniz yada sayfa indirme h�z�n� artt�rmak i�in ekrandaki resimleri kapat�p a�abilmek i�in ba�ka gezginleri se�ebilirsiniz. Bunun i�in en iyi yol t�m gezginleri denemenizdir. B�ylece hangisinin hangi �zellikleri oldu�unu daha iyi g�r�rs�n�z ve de�erlendirebilirsiniz. Fakat se�im yaparken program�n dosya b�y�kl���ne de bak�n. Bunun nedeni yer sorunu olmas� de�ildir. Zira art�k g�n�m�zde diskler ucuzluyor ve kapasiteleri art�yor. Program�n b�y�kl��� ile ilgili bir s�r� sorun olabilir. Bunlar:

- b�y�k programlar g��meye daha yatk�nd�r, daha fazla hata i�erirler ve di�er uygulamalar� da etkilerler.
- b�y�k programlar daha kolay bir �ekilde sald�r�ya u�rayabilir. Microsoft Explorer ve Netscape'te bulunan tehlikeli a��klar her zaman �i�kin kodlar�yla do�ru orant�l� olmu�tur.
- b�y�k programlar g�venlik risklerini saklarlar.

  Daha yak�ndan inceledi�inizde bu programlarda easter egg'ler bulabilirsiniz yada ki�isel bilgilerinizi internete g�nderebilecek kodlar bulabilirsiniz. A�a��da yayg�n bir �ekilde kullan�lan internet gezginlerin ziplenmi� dosya uzunluklar�na bir bakal�m:

Opera 3.0 (32 bit) O300e32.exe - 1.163.000 byte
Opera 3.20 (32 bit) O320e32.exe - 1.145.000 byte
Opera 3.60 (32 bit) O3260e32.exe - 1.361.000 byte
Netscape Navigator 3 n32e301p.exe - 5.923.328 byte
Netscape Navigator 4.2 n32e403.exe - 8.221.605 byte
Netscape Communicator 4.5 cc32e45.exe - 12.973.000 byte
Netscape Communicator 4.6 cc32e46.exe - 15.455.000 byte
Microsoft Explorer 4.0 cab dosyalar� - 66.080.044 byte
Microsoft Explorer 5.0 cab dosyalar� - 76.007.075 byte

  Bu listede Microsoft Explorer ve Netscape'in yeni �zellikler eklendik�e ne kadar �ok fazla �i�ti�ini g�rebiliyoruz. Ancak Opera tak�m� hem yaz�l�ma yeni �zellikler eklemeyi hem de dosya b�y�kl���n� �ok k���k tutmay� ba�armaktad�r.


7.1 Versiyonlar ve koruma

  Opera'y� di�er gezginlere tercih etmenin b�y�kl�kten ba�ka nedenleri de vard�r. Opera k���k program boyutunun yan�nda, internet ve local html sayfalar�n� y�klemede �ok h�zl� olmas�, bir �ok ayarlanabilir se�ene�e sahip olmas� ve �ok y�nl� fonksiyonlara sahip olmas� gibi bir �ok avantaja sahiptir. Operan�n di�erlerinden farkl� en belirgin �zelli�i resimleri iptal etme ikonunun olmas�d�r. Bu ikonu kapay�p a�arak o anda y�klenmekte olan sayfadaki resimleri y�kleyip y�klememesini sa�layabilirsiniz. Bu asl�nda �ok �nemli bir �zelliktir, zira �o�u web sayfas� sizi bir s�r� resimle bo�acakt�r ancak elinizin alt�nda �ok kolay bir �ekilde resimleri kapat�p a�abilece�iniz bir �zelli�in olmas� bu gibi durumlarda �ok i�e yarar ve sayfay� �ok h�zl� bir �ekilde y�klemenizi sa�lar!!! Asl�nda bu �zellik di�er interent gezginlerinde de var ama bunu sa�lamak i�in bir s�r� man�ye girmek ve takrar ��k�p refresh etmek gerekmektedir!!! �ok can s�k�c� ve kullan��l� olmayan bir metod. Bu gezginlerin de b�yle bir �zelli�i ana ekrana koymamalar� �ok garip asl�nda. Galiba ticari nedenler olabilir zira reklamlar ekrana genellikle resim olarak gelmektedir. En �ok kullan�lan bu gezginlerde b�yle bir �zelli�in kullan�c�lar�n elinin alt�nda oldu�unu ve resim indirmeyi (en az�ndan ana sayfalar i�in) kapatt���n� d���n�rseniz hi� bir reklam g�r�nmeyecektir!
  Operay� kendiniz deneyip g�rmelisiniz. Men�lerde gezinerek bir s�r� orijinal �zelli�inin oldu�unu g�rebilirsiniz. Opera 30 g�nl�k deneme s�r�m� ile birlikte gelmektedir. Ancak iyi bir bilgi avc�s� iki dakika i�inde Opera seri numaralar�n� bulabilir!



8. FRAVIA'dan Bilgi Avc�lar�na 16 T�yo

1- De�i�ik kaynaklar� kullan�n: Hi� bir zaman se�ti�iniz arama arac�n� �ok fazla abartmay�n. Yani sadece bir tane araca ba�l� kalmay�n her zaman de�i�ik ara�lar� deneyin nas�l �al��t�klar�n� g�r�n. Her arama motoru , "ana", "b�lgesel" yada "yerel" arama motorlar�, kendine g�re �zellikler i�erir ve iyi ve k�t� yanlar� vard�r.

2- Her zaman arad���n�z konuya odaklan�n: Web'de gezinti yapmaktan ba�ka hi� bir yerde bu kadar kolay kaybolmazs�n�z. Bir konu �zerinde ara�t�rma yaparken girdi�iniz sayfalarda ba�ka ilgin� sayfalara ve konulara ilginizi �eken linkler olabilir. Ancak bunlara kap�l�p as�l amac�n�zdan sapmay�n.

3- K���k harf kullan�n: Her zaman aramada kulland���n�z terimleri k���k harfle yaz�n. �o�u arama motoru hem b�y�k hem de k���k harfli terimleri bulacakt�r. "How to Search" (18132 sayfa) ile "how to search" (32607 sayfa) ayn� de�ildir!!!

4- Birebir arama : girilen terimlerin ayn� s�rada birebir aranmas� i�in t�rnak i�erisine al�n. B�ylece belirli bir sayfay� armak �ok daha kolay olacakt�r.

5- Arama alan�n� AND (&) (+) yada AND NOT (|) (-) ile daralt�n: Arama terimlerinizi AND yada AND NOT ile ba�layarak arama alan�n� daralt�n. Bu �ekilde arama motoru girdi�iniz t�m terimleri de i�eren yada i�ermeyen sayfalar� bulabilir. E�er baz� terimlerin bulunan sayfada ge�mesini istemiyorsan�z AND NOT yada (-) kullan�n�z. Bunun i�in +"arama motorlar�" +t�yo +teknik -sex -para -warez aramas� +"arama motorlar�" +t�yo +teknik aramas�ndan �ok daha iyidir. Baz� sayfalar�n arama motorlar�nda s�kl�kla bulunmas� i�in ilgisiz kelimeleri de sayfalar�nda yazmalar�n� g�z �n�nde tutarsan�z asl�nda bu teknik �ok i�inize yarayacakt�r.

6- + i�aretinin k�t� yan� : E�er + i�aretini (AND i�lemi) �ok fazla kullan�rsan�z bu seferde baz� yararl� d�k�manlar� ka��rabilirsiniz. �rnek olarak "arama t�yolar�" +guvenlikhaber �eklinde bir arama yaparsan�z i�inde guvenlikhaber ge�meyen bir "arama t�yolar�" sayfas�n� hi� bulamayabilirsiniz. Bu nedenle AND i�lemine �ok dikkat etmelisiniz.

7- - i�aretinin k�t� yan�: Bu i�aretle gerekenden fazlas�n� d��layabilirsiniz. �rnek olarak javascirpt'te olmayan "bot script" konusunda bilgi ararken "bot scripts" -javascript aramas�n� denerseniz; tamamen bot script'lerle ilgili olan ancak i�erisinde "bu �ekilde bir bot javascript'te imkans�zd�r" �eklinde ge�en bir c�mleden dolay� bu sayfay� ka��rabilirsiniz.

8- Boolean operat�rlerinin k�t� yan�: Genellikle neyi istedi�iniz ve neyi d��layaca��n�z� belirtmek �ok zordur. E�er parantez ve boolean operat�rleri yanl�� kullan�rsan�z hatal� ve tamamen ilgisiz sonu�lar alabilirsiniz. �rnek olarak , arama OR bulma AND tarama, ile arama OR (bulma AND tarama), sorgular� ikiside ayn�d�r ve i�erisinde hem bulma hem de tarama kelimesi olan yada arama kelimesi olan sayfalar� getirir. Ancak (arama OR bulma) AND tarama sorgusu tamamen farkl�d�r. Bu sorgu i�erisinde hem tarama hem de arama ve bulmadan herhangi birinin oldu�u sayfalar� getirir.

9- �zel ve farkl� terimler kullanma: Herkes taraf�ndan her yerde kullan�lan kelimeler ile arama yapmak fazla yararl� olmayacakt�r. Aramak istedi�iniz hedefi tekil bir �ekilde belirleyebilecek kelimeler bulmaya �al���n. Bu kelimeleri boolean operat�rleriyle kullanarak �ok etkili aramalar yapabilirsiniz. Bunun i�in aramak istedi�iniz konuyla ilgili olan ana kelimeleri ve e� anlaml�lar�n� belirleyin ve en az kullan�labilecek olanlar�n� se�iniz.

10- �zel anahtar kelimeler: Arama motorlar�nda arama alan�n� daraltmak i�in anahtar kelimeler vard�r. �rnek olarak a�a��da altavista'n�n �zel anahtar kelimeleri verilmi�tir:

anchor: text
applet:class
domain:domain ad�
host:ad
image:dosya ismi
link:URLText
text:text
title:text
url:text

Mesela altavistada sadece guvenlikhaber.com sitesinde bir arama yapmak istiyorsan�z host:guvenlikhaber.com +arma sorgusunu kullanabilirsiniz. Bu �zel kelimeler arama sahan�z� daralt�p daha etkili arama yapabilmenizi sa�lar bu nedenle bunlar iyi bilmeniz iyi bir bilgi avc�s� olman�z� sa�layacakt�r.

11- Y�ld�z i�areti (*) : En az 3 karakterden sonra kullan�lan asterisk (*) i�areti bundan sonra 5 karaktere kadar uzayabilecek t�m kelimeleri arar. soru i�areti (?) 3 karakterden sonra kullan�l�r ve bundan sonra gelebilecek 1 karkter de arar, iki tane asterisk (**) kullan�l�rsa bu noktadan sonra gelen t�m karakterleri de arar. Bu karakterleri birbiriyle kar��t�rarak ve birden fazla yerde kullanabilirsiniz. �rnek olarak "ara*" �eklinde bir sorgu i�inde ara, arama, ara�t�rma ge�en t�m sayfalar� getirecektir.

12- Ar�ivleme yap�n : Yararl� sorgular�n�z� ar�ivleyerek bunlar� zaman zaman kullanmal�s�n�z. Sorgu sonu�lar� zamana g�re de�i�ti�i i�in �nemli sorgular�n�z� saklayarak de�i�ik zamanlarda tekrar tekrar deneyiniz. B�ylece istedi�iniz sonu�lara ula�abilirsiniz.

13- Kullan�lmayan tereimler: Arma motorlar�nda kullan�lamayan baz� terimler mevcuttur, "and", the", "or" gibi. Bu kelimeler �ok yayg�n bir �ekilde kullan�ld��� i�in ve ayn� zamanda arama motorlar� bunlar� �zel ama�lar i�in kulland��� i�in arama sorgusundan d��lan�rlar. Onun i�in arama motorlar�ndaki bu tip kelimelerin bir listesini olu�turmak iyidir.

14- ROBOTS.TXT : Web'de aramam motorlar�n�n eri�emedi�i yerlere eri�menin bir �ok yolu vard�r. �rnek olarak ROBOT.TXT dosyas�n� verebiliriz. Bu dosya web sitelerinin ana dizininde bulunur ve arama motorlar� bu dosyada belirtilen d�k�manlar� indexlemezler ve dolay�s�yla bu dosyada belirtilen d�k�manlara hi� bir zaman arama yoluyla ula�amazs�n�z. Ancak bu dosyay� URL adresine yazarak ula�abilirsiniz. http://www.hedefsite.com/robot.txt �eklinde bir adresle bu d�k�mana ula�abilirsiniz. Bu d�k�manda listelenen dizin ve dosya isimlerini URL k�sm�na elle girerek de�i�ik d�k�manlara ula�abilirsiniz.

15- �ok yo�un sunuculardan dosya indirmek: E�er �ok pop�ler bir dosya indirmeye �al���yorsan�z b�y�k bir ihtimalle bir �ok ki�iyle eri�im i�in yar�� halindesiniz demektir. Bunun ��z�m� i�in sabah erken saatlerde indirme yapabilece�iniz bir �lkeden bir site se�in. Yada otomatik indirme i�lemini ayarlayarak sabah saatlerine denk getirin yada otomatik e-posta indirmeyi kullan�n

16- Yak�nl�k aramalar� (Proximity search): �yi bilgi avc�lar� genellikle yak�nl�k operat�rleri kullan�rlar. Bunlara advanced k�sm�nda de�inilecektir. Altavista mesela NEAR komutunu kullan�r. Bu sayede aranan kelimelerin birbirine 10 kelimelik yak�nl�kta bulunmas� �art� vard�r. Ciddi yak�nl�k aramalar� i�in sadece bir tane arama motoru vard�r o da infoseek. Infoseek'in bu i�lem i�in, ADJ, ADJ#,OADJ, OADJ#, NEAR, NEAR# gibi operat�rleri vard�r.



Bu sayfadaki yaz�lar�n tamam� www.mikrohaber.com ve www.guvenlikhaber.com dan al�nt�d�r.